GIÁO SƯ THƯỢNG BẢY THANH TRUYỀN ĐẠO TẠI TRUNG QUỐC

 

Việc Truyền Giáo Cao Đài tại Trung Quốc của Ông Giáo Sư THƯỢNG BẢY THANH phần đông bổn Đạo tại Bắc Hà c̣n thắc mắc không biết rơ Ông Giáo Sư THƯỢNG BẢY THANH được Hội Thánh Ngoại Giáo tại Phnom Penh thuyên bổ thay do Hội Thánh Cao Đài Tây Ninh bổ nhiệm v́ đầu tháng 12 năm 1938 Ông Giáo Sư THƯỢNG BẢY THANH đến Sở Công An Hà Nội xin phép đi Vân Nam (Trung Quốc) được Ông BOUBAL Chánh Văn Pḥng Sở Công An Hà Nội cấp cho giấy thông hành đi Vân Nam.

 

Ngày 14 tháng 10 năm Mậu Dần (5-12-1938) Ông Giáo Sư THƯỢNG BẢY THANH cùng vị thơ kư là NGUYỄN KIM SA lên ga Hà Nội đi tàu hoả sang Vân Nam (Trung Quốc). Một chức sắc đi Truyền Giáo ra Trung Quốc mà không nhận được tiền hành lư của Hội Thánh Ngoại Giáo tại Phnom Penh và Hội Thánh Toà Thánh Tây Ninh gây sự chú ư cho Bổn đạo Bắc Hà chỉ được một ít bổn đạo thân t́nh trợ giúp chút ít làm lộ phí mà thôi.

 

Ông Giáo Sư THƯỢNG BẢY THANH cùng thơ kư NGUYỄN KIM SA tới Vân Nam đặt văn pḥng tại số 5 đường Sen Che - Fu và cả Thầy tṛ lo liệu cuộc sống hàng ngày. Thậm chí Thơ kư SA phải đi làm lơ xe (Aide ôtô) để kiếm tiền chi dụng hàng ngày.

Một điều bất lợi cho công cuộc Truyền Giáo Cao Đài tại Trung Quốc mà Ông Giáo Sư THƯỢNG BẢY THANH gặp phải là thiếu người thông dịch Việt - Trung Hoa, tức là cần phải có thông ngôn trợ giúp trong việc giao thiệp lẫn nhau. Nhứt là những danh từ Tôn Giáo lại càng rắc rối hơn nữa bởi Trung Quốc có hàng trăm sắc tóc khác nhau và mỗi sắc tộc đều có ngôn ngữ riêng biệt. Chỉ có tiếng phổ thông là thông dụng nhứt mà lại ít người biết được tiếng Phổ thông không nói tiếng Trung Quốc được là một tổn thất cho việc Truyền Giáo Cao Đài tại Trung Quốc. May mắn thay Ông Giáo Sư THƯỢNG BẢY THANH độ được một người Việt Nam sống lâu tại Trung Quốc vào Đạo Cao Đài nhờ vậy ông mới thuận tiện giao dịch với các nhà chức trách Trung Quốc.

 

Thời gian Truyền Giáo Cao Đài Trung Quốc chỉ vỏn vẹn có 134 ngày (tức 4 tháng 14 ngày) và độ được45 người nhập môn cầu Đạo.

 
Từ ngày sang Trung Quốc Truyền bá Đạo CAO ĐÀI tại Vân Nam, Ông Giáo Sư BẢY đi về Việt Nam 3 lần :
 

- Lần thứ nhất từ 5-12-38 đến 7-2-39  65 ngày.

- Lần thứ hai từ 20-7-39 đến 8-8-39  20 ngày.

- Lần thứ ba từ 12-9-39 đến 30-10-39   49 ngày.

 
Trong 3 lần trở về Việt Nam giải quyết các vấn đề như sau :
 

- Lần thứ nhất : Trở về Phnom Penh (Việc gia đ́nh)

- Lần thứ hai : Việc Đạo tại Hà Nội

- Lần thứ ba : đột ngột trở về Hà Nội không đánh Điện Tín báo tin trước như 2 chuyến về trước và chấm dứt việc Truyền Đạo tại Trung Quốc.

 

Biết rơ việc Truyền Giáo tại Hà Nội đang hồi gây cấn khó khăn liên tiếp đưa đến sự mất đoàn kết rất trầm trọng trong toàn bộ Chức Sắc truyền giáo cũ và mới bổ nhiệm ra Bắc Hà do Đức CHÍ TÔN thử thách và chia rẻ con cái NGÀI, chia rẻ để bảo toàn lực lượng tiềm năng phát triển của Đạo tại Bắc Hà (lời thú nhận của CTS PHẠM TÀI ĐOAN).

Nội bộ Chức Sắc Truyền Giáo Bắc Việt ngấm ngầm ngờ vực lẫn nhau, bởi ông Lễ Sanh THƯỢNG RÁNG THANH là một chức Sắc vừa mới được bổ nhiệm tới Bắc Hà để hoạt động Phạm Môn mà bị sự cản trở của chức Sắc bề trên lo ngại thực Dân Pháp sẽ làm khó khăn cho việc Truyền Giáo tại Bắc Việt. Đă vậy lại c̣n thêm việc mất đoàn kết hơn nữa là Ông Lễ Sanh THƯỢNG DE LAGARDE THANH và Ông Giáo Sư THƯỢNG BẢY THANH sẽ nảy sinh nhiều bất lợi cho Chức Sắc Truyền Giáo ở Bắc Việt, nên ông Giáo Sư NGỌC NON THANH muốn xoay đổi t́nh thế bèn phúc tŕnh về Hội Thánh Toà Thánh Tây Ninh xin bổ nhiệm ông Ông Lễ Sanh THƯỢNG DE LAGARDE THANH vào chức Đầu Địa Phận Bắc Tông (Phúc tŕnh của ông Giáo Sư NGỌC NON THANH chưa gởi tin th́ ông CTS Phạm Tài Đoan đă chụp h́nh trước khi gởi) “chụp lén”.

 

Vào cuối tháng 6 năm 1939, Chức Sắc Truyền Giáo Bắc Việt nhận được lịnh của Hội Thánh Toà Thánh Tây Ninh đặt địa phận Đạo Bắc Việt từ nay thuộc Hội Thánh Toà Thánh Tây Ninh (tức là Bắc Việt từ nay không c̣n thuộc Hội Thánh Ngoại Giáo Phnom Penh). Bổn Đạo Bắc Hà tự động gởi đơn thỉnh nguyện về Hội Thánh Toà Thánh Tây Ninh hăy tạm thi hành Thánh Lịnh trên với lư do nền Đạo tại Bắc Việt đang cần người tài ba đạo đức và can trường như Ông Giáo Sư THƯỢNG BẢY THANH, và nếu Hội Thánh Toà Thánh Tây Ninh không thâu hồi Thánh Lịnh trên th́ xin Hội Thánh Toà Thánh Tây Ninh ra Thánh Lệnh khác bổ nhiệm Ông Giáo Sư THƯỢNG BẢY THANH vào chức vụ Đầu Địa phận Đạo Bắc Việt (Đơn thỉnh nguyện nhờ Hội Thánh Ngoại Giáo chuyển đệ về Hội Thánh Toà Thánh Tây Ninh).

 

Kế tiếp Hội Thánh Toà Thánh Tây Ninh có Thánh Lịnh giáng cấp cho Ông Giáo Sư THƯỢNG BẢY THANH xuống hàng tín đồ. Tiếp theo là Thánh Lịnh Hội Thánh Toà Thánh Tây Ninh trục xuất Ông Giáo Sư THƯỢNG BẢY THANH ra khỏi Đạo Cao Đài và Bổ nhiệm Ông Giáo Sư NGỌC NON THANH (Hồ Văn Non) thay thế Ông Giáo Sư THƯỢNG BẢY THANH. Ông Giáo Sư NGỌC NON THANH nhận lănh trách nhiệm mới của Hội Thánh Cao Đài Toà Thánh Tây Ninh giao phó là thay thế Ông Giáo Sư THƯỢNG BẢY THANH để Truyền Giáo Bắc Việt, và Ông Giáo Sư NGỌC NON THANH vẫn ở Thánh thất Lê Lợi (Văn pḥng của Ông Giáo Sư THƯỢNG BẢY THANH trước kia).

 

Bảo vệ danh dự và uy tín Một Chức Sắc hữu công như Ông Giáo Sư THƯỢNG BẢY THANH vừa bị giáng cấp và trục xuất ra khỏi Đạo, CTS PHẠM TÀI ĐOAN vận động một buổi họp tại Châu Đạo Hà Nội tại Thánh thất Lê Lợi vào ngày Chúa nhựt 5-11-1939 (4-9-Kỷ Măo) dưới quyền Chủ Toạ của Bà Lễ Sanh HƯƠNG LỘC (Nguyễn Thị Lộc) Đầu họ Đạo Hà Nội thỉnh nguyện về Hội Thánh 3 điều :

 

1. Xét lại việc đặt Địa Phận Đạo tại Bắc Việt trực tiếp (trực thuộc) Hội Thánh Ngoại Giáo như cũ.

2. Xin hội Hội Thánh Toà Thánh Tây Ninh cử phái đoàn ra Bắc điều tra vụ Ông Giáo Sư THƯỢNG BẢY THANH bị kết tội phân phe chia phái mà không được xét xử.

3. Đề nghị Hội Thánh Toà Thánh Tây Ninh cầu xin các Đấng thiêng liêng giáng cơ cho bài kinh Sám Hối thay thế bài kinh hiện thời mượn bên Minh Lư.

 

Ông Giáo Sư NGỌC NON THANH đă được lĩnh Hội Thánh đến thay thế Ông Giáo Sư THƯỢNG BẢY THANH và hiện đang lập văn pḥng tại Thánh Thất Lê Lợi (Văn pḥng cũ của Ông Giáo Sư BẢY) mà CTS PHẠM TÀI ĐOAN lại hiệp với Ban Cai Quản nhóm họp tại Thánh Thất Lê Lợi do bà Lễ Sanh Hương Lộc, Đầu Họ Đạo Hà Nội Chủ toạ để dâng ba điều thỉnh nguyện về Hội Thánh Toà Thánh Tây Ninh mà không thông qua vị Chức Sắc Hội Thánh Tây Ninh vừa mới bổ nhiệm đến thay thế Ông Giáo Sư BẢY là Ông Giáo Sư NGỌC NON THANH là một sự thiếu sót (vô t́nh xem thường vị Chức Sắc mới vừa được bổ nhiệm).

Biết rằng v́ quá kính trọng công nghiệp Ông Giáo Sư THƯỢNG BẢY THANH đă dày công xây dựng cơ nghiệp Đạo tại Bắc Việt mà hôm nay lại bị Hội Thánh Toà Thánh Tây Ninh ngưng quyền chức và trục xuất ra khỏi Đạo như thế th́ tại sao không nhờ Ông Giáo Sư NGỌC NON THANH cùng đứng tên cầu xin Hội Thánh Toà Thánh Tây Ninh khoan hồng cứu xét lại (bất chấp sự hiện diện của Ông Giáo Sư NGỌC NON THANH).

Ông Giáo Sư NGỌC NON THANH mới đến trấn nhậm trách nhiệm, Truyền Giáo tại Bắc Việt thay thế Ông Giáo Sư THƯỢNG BẢY THANH th́ người có trọn quyền thụ nhận và đề cử Ông Lễ Sanh THƯỢNG DE LAGARDE THANH với Hội Thánh Toà Thánh Tây Ninh vào Chức vụ Đầu Địa Phận Bắc Tông (tức là Ông Giáo Sư NGỌC NON THANH muốn hàn gắn sự chinh chạm trước kia đă đưa đến việc Ông Lễ Sanh THƯỢNG DE LAGARDE xin nghĩ việc, đó cũng là bí quyết dùng người) mà Ông CTS PHẠM TÀI ĐOAN không góp ư.

 

Thánh Lịnh của Hội Thánh Toà Thánh Tây Ninh đă ban hành, tức là phải triệt để tuân mạng, dù có bị oan ức th́ Chức Sắc nạn nhơn có trọn quyền xin Hội Thánh Toà Thánh Tây Ninh cứu xét và tŕnh bày nỗi oan khúc sau ! và Hội Thánh Toà Thánh Tây Ninh sẽ điều tra, phán định lại.

 

Danh từ đề nghị Hội Thánh Toà Thánh Tây Ninh cầu xin các Đấng Thiêng Liêng giáng Cơ cho bài Kinh Sám Hối khác, thay thế bài hiện thời mượn của bên Minh Lư! của 20 vị Chức việc đồng đứng tên “Đề nghị” và xin đặt Địa phận Đạo Bắc Việt trực thuộc Hội Thánh Ngoại Giáo (Phnom Penh) là ngoài tầm tay của 20 vị Chức việc kư tên trong đơn.

 

Việc bất hợp tác với GS. NGỌC NON THANH, một chức sắc vừa mới được Hội Thánh Toà Thánh Tây Ninh bổ đến, và lại không muốn tùng quyền Hội Thánh Tây Ninh mà đệ đơn xin được tùng quyền Hội Thánh Ngoại Giáo Phnom Penh là hành động cần phải xét lại v́ ngoài chức năng của 20 vị chức việc. Ông GS. NGỌC NON THÀNH cô thân độc mă sống tại Thánh Thất Lê Lợi với bầy không khí ngột ngạt của Ban Cai Quản và Chức Việc như thế th́ làm sao Cơ Đạo phát triển được, nên Ông GS. NGỌC NON THANH phải nhờ Ông GS. DE LAGARDE THANH cũng là một Chức sắc đàn em hữu dũng của Ông GS. THƯỢNG BẢY THANH trong những năm mới tới Bắc Việt) lo liệu tạo dựng một ngôi Thánh Thất mới để thuận tiện  làm việc hơn.

 

Măi đến tháng 4 năm 1940, Bổ Đạo và Ông Lễ Sanh THƯỢNG DE LAGARDE THANH mới thuê được căn nhà số 17 đường Chùa Vua (gần Ô Cầu Dền, thuộc phía Nam Hà Nội) để tam lập ngôi Thánh Thất, và Ông GS. NGỌC NON THANH dời về Thánh Chùa Vua cùng một số chức việc và Tín hữu cùng về (rời khỏi Thánh Thất Lê Lợi) Thánh Thất Chùa Vua (gọi theo tên phố) với Ông GS. NON.

Thánh lệnh giáng cấp và trục xuất 20 hội viên Ban Cai Quản kư tên trong thỉnh nguyện thư:

 
- 5 vị Lễ sanh :
 

THƯỢNG MINH THANH (Nguyễn Văn Minh)

THÁI HƯNG THANH (Lê Văn Hưng)

HƯƠNG NHUẬN (Nguyễn Thị Nhận)

HƯƠNG LỘC (Nguyễn Thị Lộc)

HƯƠNG LƯƠNG (Uông Thị Lương)

 
- 7 vị Chánh Trị Sự:
 

LÊ KHOAN NHU

PHẠM Đ̀NH ĐỊNH

PHẠM BÁ QUƯ

NGUYỄN VĂN LỊCH

LÊ VĂN CÚC

NGUYỄN THỊ MINH

 
- 3 vị Phó Trị Sự:
 

VŨ HỮU PHIÊN

LÊ THỊ CON

ĐINH THỊ BA

 
- 5 vị Thông sự:
 

ĐỖ VĂN THỌ

BÙI VĂN PHÚC

LÊ VĂN TÍNH

TẠ ĐỨC YÊN

 ĐINH VĂN NGHỊCH

 

Phó Trị Sự PHẠM TÀI ĐOAN là một trong những người khởi xướng việc thay đổi kinh Sám Hối, nhưng với tư cách là Từ Hàng ghi chép biên bản buổi họp (Kư tên dưới chót bên phải) PTS PHẠM TÀI ĐOAN kư tên dưới chót danh sách, nên thánh lệnh trục xuất sót tên Phạm Tài Đoan. Sau khi nhận được Thánh Lịnh trục xuất  21 vị trong Ban Cai Quản nhóm họp lại đồng tuyên bố nghĩ hành Đạo, nhưng bổn Đạo yêu cầu 21 vị kể trên ở lại tại Thánh Thất Lê Lợi lo việc Đạo như trước.

 

Ngôi Thánh Thất Chùa Vua do ông Giáo Sư NGỌC NON THANH và Lễ Sanh DE LAGADE trực thuộc Hội Thánh Toà Thánh Tây Ninh, c̣n Thánh Thất Lê Lợi th́ vẫn liên lạc với Hội Thánh Ngoại Giáo Phnom Penh, và vẫn trương bản Toà Thánh Tây Ninh. Ông PTS PHẠM TÀI ĐOAN tự đề cao ông Giáo Sư THƯỢNG BẢY THANH đă kiện toàn cơ cấu hành Chánh Đạo tại Bắc Việt và tạo nên một lực lượng nhân sự khá hùng hậu để có thể đảm đương mọi việc, và Ông Giáo Sư BẢY có thể tạm rút lui về Hội Thánh Ngoại Giáo. Ông PTS PHẠM TÀI ĐOAN vô t́nh tŕnh bày việc Ông Giáo Sư THƯỢNG BẢY THANH t́m đường Phổ độ sang Trung Hoa chẳng do Hội Thánh Ngoại Giáo bổ nhiệm là một bất lợi lớn để cho đoàn em ở lại Bắc Việt tự do xem thương Ông Giáo Sư NGỌC NON THANH Chức sắc được Hội Thánh Toà Thánh Tây Ninh đưa ra Truyền Giáo thay thế cho Giáo Sư THƯỢNG BẢY THANH (đă rời Địa phận Bắc Việt để sang Trung Quốc). Thiết nghĩ Ông Giáo Sư THƯỢNG BẢY THANH c̣n ở lại địa phận Bắc Việt th́ Ban cai Quản Thánh Thất Lê Lợi không dám tự động dâng thỉnh nguyện lên Hội Thánh Tây Ninh như thế. V́ đàn em quá nóng ḷng bênh vực cho một Chức Sắc đàn anh mà quên phức đi quyền hạn của ḿnh.

 

Sự im hơi lặng tiếng của ông Giáo Sư THƯỢNG BẢY THANH về Thánh Lịnh trục xuất của Hội Thánh Toà Thánh Tây Ninh là không kịp thời ngăn chặn việc quá quyền của đàn em, nên mới xảy ra nhiều điều đáng tiếc như thế! Âu cũng là huyền diệu của Thiêng Liêng đưa đến sự chia rẽ và có sự chia rẽ để bảo vệ cơ Đạo ở buổi sau này vậy.

 

Sau những ngày ở Trung Quốc về Hà Nội Ông Giáo Sư THƯỢNG BẢY THANH chỉ lưu lại Thánh Thất Lê Lợi một thời gian và sang năm 1940 ông Giáo Sư BẢY cùng vị Thư Kư NGUYỄN KIM SA rời khỏi Hà Nội về Phnom Penh (Cao Miên) chung sống với gia đ́nh. Ông GS. THƯỢNG BẢY THANH là một chức sắc thấy xa hiểu rộng, biết rơ thời cuộc, nhất định Thực dân Pháp sẽ ra tay đàn áp Đạo Cao Đài nên vào năm 1938 Ông đă phúc báo về Hội Thánh Toà Thánh Tây Ninh lo liệu trước, và Ông GS. BẢY đă sang Truyền Đạo tại Trung Quốc ngày 5-12-1938 để rồi chấm dứt nhiệm vụ vào ngày 30-10-1039 trở về Hà Nội một thời gian tại Thánh Thất Lê Lợi với 21 Chức việc Ban Cai quản vừa bị Hội Thánh Toà Thánh Tây Ninh giáng cấp và trục xuất ra khỏi Đạo.

 

Là một Chức Sắc đàn anh gương mẫu, Ông GS. BẢY lặng lẽ trở về Phnom Penh vui sống với gia đ́nh vào năm 1940 (không về Hội Thánh Toà Thánh Tây Ninh).

Năm 1941, Thực Dân Pháp bao vây Toà Thánh Tây Ninh bắt Đức Hộ Pháp PHẠM CÔNG TẮC và năm vị Chức sắc cao cấp đang đảm nhận trách nhiệm Hội Thánh Cao Đài Toà Thánh Tây Ninh đưa đày qua Phi Châu MADAGASCAR. C̣n tại Phnom Penh, Pháp mời ra nhận lănh Thánh Thất Kim Biên (phnom Penh) vào năm 1942 với Chức vụ cũ là Chủ Trưởng Hội Thánh Ngoại Giáo Phnom Penh (trong khi Toà Thánh Tây Ninh bị Thực Dân Pháp khủng bố nặng nề, Đền Thánh bị quân đội Pháp chiếm đóng, các Thánh Thất Cao Đài tại Miền Nam Việt Nam đều bị đóng cửa, Chức sắc và Bổn Đạo bị tù đày nhiều nơi như: Côn Nôn, Bà Rá, Sơn La và hải đảo Madagascar).

Với trách nhiệm mới (từ năm 1942) Chủ Trưởng Hội thánh Ngoại Giáo Phnom Penh (khỏi phải trực thuộc Hội Thánh Toà Thánh Tây Ninh) Ông GS. BẢY bảo bọc cho một số tín hữu thoát khỏi sự kiềm chế đàn áp của Thực Dân Pháp cho đến ngày 19-02-1948 (10-01- Mậu Tư) Ông GS. THƯỢNG BẢY THANH quy vị tại Phnom Penh và an táng tại nghĩa trang của Đạo tại Phnom Penh (hưởng thọ 65 tuổi).

 

V́ thế Thánh Lịnh giáng cấp và trục xuất ông GS. THƯỢNG BẢY THANH được xếp vào trong sự quên lăng, bởi vào năm 1942 Ông GS. THƯỢNG BẢY THANH vẫn c̣n là Chủ Trưởng Hội Thánh Ngoại Giáo phnom Penh.

 

Hơn nữa vào năm 1940, tại Toà Thánh Tây Ninh, Đức HỘ PHÁP PHẠM CÔNG TẮC, Chưởng Quản Nhị Hữu H́nh Đài HIỆP THIÊN và CỬU TRÙNG uỷ nhiệm cho ông GS. THÁI KHÍ THANH (Lâm Tài Khí, người Trung Hoa) Đại diện Hội Thánh Cao Đài Toà Thánh Tây Ninh khi Đức NGÀI vắng mặt, và không nh́n ông GS. THƯỢNG VINH THANH (Trần Quang Vinh) là Chức Sắc Toà Thánh Tây Ninh, bởi Đức Ngài đă tiên đoán trước rằng nền Đại Đạo sắp gặp sự khó khăn đàn áp của Thực Dân Pháp. C̣n tại Miền Bắc, Hội Thánh Toà Thánh Tây Ninh có Thánh Lịnh giáng cấp và trục xuất GS. THƯỢNG BẢY THANH và 21 vị Chức việc bị Thánh Lịnh trục xuất tiếp theo, âu cũng là huyền diệu Thiêng Liêng đă an bày để bảo vệ con cái Đức CHÍ TÔN đó vậy !

 

Nền Đại Đạo cũng gặp nhiều cơn thử thức khó khăn, nhưng thuyền Đạo vẫn trương buồm thẳng tiến mà cả Bổn Đạo từng chứng kiến và vượt qua mọi sóng to gió lơn để tồn tại măi măi.

Ông GS. NGỌC NON THANH đến thay thế Ông GS. THƯỢNG BẢY THANH Truyền Giáo Bắc Việt, gặp phải một trở ngại gay go là số Chức Việc đàn em Ông GS. BẢY không nhiệt t́nh công tác và giúp đỡ mà trái lại Bổn Đạo c̣n nghi ngờ Ông GS. NGỌC NON THANH được mật lệnh của Hội Thánh Cao Đài Toà Thánh Tây Ninh bổ nhiệm ra Truyền giáo Bắc Việt để xem xét người thân cận của ông Giáo Sư THƯỢNG BẢY THANH (đă bị Hội Thánh Toà Thánh Tây Ninh ra Thánh Lịnh ngưng quyền chức) nên tránh né không nhiệt t́nh cộng tác với ông GS. NGỌC NON THANH hiện đang hành Đạo tại Thánh Thất Lê Lợi. Nh́n thấy sự lănh đạm của một số Chức Việc không muốn hiệp tác chung lo việc Đạo khi mới tới Bắc Hà. Giáo Sư NGỌC NON THANH bèn dời Văn Pḥng đi nơi khác để cho t́nh đoàn kết khỏi bị tổn thương là hiệp cùng ông Bà Lễ Sanh THƯỢNG DELAGARDE THANH và bổn đạo (Mướn căn nhà thành lập ngôi thánh Thất Chùa Vua) chung lo nối tiếp việc Truyền Đạo tại Bắc Hà, song song với Thánh Thất Lê Lợi.

 

Về Thánh Lịnh cũ Hội Thành Toà Thánh Tây Ninh giáng cấp Ông Giáo Sư THƯỢNG BẢY THANH th́ chỉ công Ông Giáo Sư BẢY mới đoán đúng việc hành Đạo của Ông tại Bắc Việt, bởi vào ngày ông Giáo Sư THƯỢNG BẢY THANH viết thơ về Hội Thánh Ngoại Giáo tại Phnom Penh ngày 12-4-1937 yêu cầu Hội Thánh Ngoại Giáo thừa nhận điệ phận Đạo tại Bắc Viết trực thuộc Hội thánh Ngoại Giáo thể theo yêu cầu của Ông Giáo Sư BẢY mới có văn thơ gởi đến Ông Thống Sứ Pháp tại Bắc Việt vào ngày 12-7-1937 và Viên Thống Sứ Pháp Bắc Việt chính thức thừa nhận Thánh Thất Lê Lợi Trực thuộc Hội Thánh Ngoại Giáo ở Phnom Penh.

 

Đồng thời công văn chính thức thừa nhận Thánh Thất Lê Lợi của Thống Sứ Bắc Việt gởi cho Hội Thánh Ngoại Giáo Phnom Penh ngày 12-7-1937 cũng có gởi cho Ông Giáo Hữu THÁI ABADIE THANH Đầu Địa Phận Đạo Bắc Việt biết về sự thừa nhận này.

Thiết tưởng từ năm 1933, HỘI THÁNH TOÀ THÁNH TÂY NINH đă thuyển bổ nhiều chức sắc nối tiếp ra Truyền đạo ở Bắc Hà và cả Chức Sắc đầu thuộc Hội Thánh Tây Ninh chỉ riêng đến khi Ông Giáo Sư THƯỢNG BẢY THANH ra hành Đạo tại Bắc Việt lại yêu cầu xin trực thuộc Hội Thánh Ngoại Giáo Phnom Penh (Do văn thư đề ngày 12-4-1937 của Ông Giáo Sư Bảy).

 

Có phải chăng v́ quá lo ngại Hội Thánh Tây Ninh sẽ gặp khó khắn với nhà Cầm Quyền Pháp mà Ông GIÁO SƯ THƯỢNG BẢY THANH tiên đoán trước nên mới gởi văn thư ngày 12-4-1937 xin tách tời HỘI THÁNH TOÀ THÁNH TÂY NINH để xin Địa Phận Đạo Bắc Việt được trực tiếp với Hội Thánh Ngoại Giáo và đă toại nguyện là Thống Sứ Bắc Việt (Nhà Cầm quyền Pháp tại Bắc Việt) đă chính thức thừa nhận Thánh Thất Lê Lợi dưới quyền điều khiển của Giáo Sư Bảy được trực thuộc với Hội Thánh Ngoại giáo ở Phnom Penh (tức là không muốn phục tùng Hội Thánh Tây Ninh).

Ông Giáo Sư NGỌC NON THANH được một số đông công chức việc Bổn đạo tại Thánh Thất Chùa Vua nhiệt t́nh cộng tác và tôn tính tánh đức hiền lượng đạo đức, mà cả công chức cùng nhân sĩ nên đệ đơn về Hội Thành Toà Thánh Tây Ninh cho phép ông được trở về Toà Thánh Tây Ninh phục vụ.

 

Hội Thánh Toà Thánh Tây Ninh chấp nhận lời thỉnh cầu của Ông giáo Sư NGỌC NON THANH, và ông giáo hữu THÁI ĐẾN THANH được Hội Thánh Tây Ninh bổ nhiệm ra Truyền Đạo tại Bắc Việt thanh thế cho Ông Giáo Sư NGỌC NON THANH. Ông Giáo Hữu THÁI ĐẾN THANH vừa đề Thánh Thất Chùa Vôi, toàn cả Chức Sắc, Chức Việc và Bổn đạo tiếp đón vô cùng long trọng, nhất là một số đông Chức Việc, và Tín Hữu Nam nữ Thánh Thất Lê Lợi tham dự buổi nghinh tiếp ông Giáo Hữu THÁI ĐẾN THANH hết sức thân mật, bởi Ông Giáo Hữu THÁI ĐẾN THANH là Chức Sắc Nho Học nổi tiếng ở Miền Nam, rất thông thái trầm lặng với ngôn ngữ khéo léo trong các buổi giao tiếp.

 

Tuy mới bước chân tới Bắc Hà, ông Giáo Hữu ĐẾN đă cảm hoá được một số đông tín hữu v́ quá kính mến Ông giáo Sư THƯỢNG BẢY THANH mà quên lăng bổn phận đối với Ông Giáo Sư NGỌC NON THANH, nên hôm nay họ không ngần ngại đến Thánh Thất Chùa Vua chào mừng Ông giáo Hữu THÁI ĐẾN THANH vừa mới được Hội Thánh Toà Thánh Tây Ninh bổ nhiệm ra thanh thế Ông Giáo Sư NGỌC NON THANH.

Ông Giáo Sư THƯỢNG BẢY THANH rất tế nhị trong khi Thánh Lịnh của  Hội Thánh Tây Ninh giáng cấp và trục xuất ông. Ông không ra mặt phản kháng nhưng Bàn Cai quản Thánh Thất Lê Lợi và số Chức Việc tuỳ viên của Ông là PTS PHẠM TÀI ĐOAN rêu rao là hành xử theo cẩm nang của Ông Giáo Sư BẢY để lại. Do đó mà Ông Giáo Sư NGỌC NON THANH vô cùng vất vả chịu đựng với các Chức Việc Thánh Thất Lê Lợi lúc bấy giờ bằng phương cách kiến tạo thêm một Thánh Thất Chùa Vua đễ nối tiếp việc Truyền Đạo tại Miền Bắc và PTS ĐOAN c̣n tự thuật:

 

“Từ lâu rồi Ngài Giáo Sư THƯỢNG BẢY THANH rất bực ḿnh về mấy việc tín hữu trong Toà Thánh Tây Ninh đi đâu cũng ba hoa mấy bài Thánh giáo bí truyền, và Ngài biết rơ nhà Cầm Quyền Pháp nghi ngờ Toà Thánh Tây Ninh mưu đồ quốc sự, Ngài thường nhắc Hội Thánh Tây Ninh nên khéo léo kín đáo để nhà cầm quyền Pháp không có lư do giải tán Đạo Cao Đài.

 

Phủ Thống Sứ Bắc Kỳ đă trả lời trong bức thư đề ngày 12-7-1937 với Hội Thánh Ngoại Giáo Phnom Penh đă thừa nhân Thánh Thất lê Lợi đă trực thuộc Hội Thánh Ngoại Giáo từ trước kia rồi mà và măi đến tháng 6 năm 1939 Hội Thánh Toà Thánh Tây Ninh mới có Thánh Lịnh không thừa nhân Thánh Thất Lê Lợi (Bởi chờ đợi đủ tư liệu bằng chứng xác đáng sao đó nên Hội Thánh Tây Ninh mới ban hành Thánh Lịnh không thừa nhận Thánh Thất Lê Lợi như thế).

 

Chính PTS PHẠM TÀI ĐOAN (sau này thăng phẩm Lễ Sanh phái Ngọc tức Lễ Sanh NGỌC ĐOAN THANH ) tự thú rằng nhờ có Thánh Lịnh không thừa nhận Thánh Thất Lê Lợi của Hội Thánh Tây Ninh mà Ông ĐOAN và người bạn là CTS PHẠM VĂN KỶ được thoát nạn, là cả hai đều bị Việt Minh bắt tại xă Măo Cầu, huyện Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên. Nhờ đưa ra Thánh Lịnh mà cả hai người được thả tự do cho nên PTS ĐOAN càng tin tưởng: Thoát hiểm hoạ nhờ chia rẽ, chia rẽ mà vẫn mạnh. (Lời niệm của PTS ĐOAN).

 

Với mưu đồ hết sức sâu sắc của thực dân Pháp lúc bấy giờ là sau khi Ông Giáo Sư THƯỢNG BẢY THANH rời Bắc Việt trở về Phnom Penh với thơ kư NGUYỄN KIM SA th́ viên Chánh Sở Mật Thám tại Hà Nội là ARNOUX thân hành đế Thánh Thất mời ÔnG PTS PHẠM TÀI ĐOAN (Đại diện xử lư Thánh Thất Lê Lợi) đến kiến diện ông Toàn Quyền Đông Dương là CATROUX tại Phủ Toàn Quyền Đông Dương (tại Hà Nội). Trong khi ở Miền Nam, Đức hộ Pháp PHẠM CÔNG TẮC, Ngài Khai Pháp TRẦN DUY NGHĨA, Phối Sư THÁI PHẤN THANH, Phối Sư NGỌC TRỌNG THANH, Giáo Sư THÁI GẤM THANH, và Sỉ Tải ĐỖ QUANG HIỀN đều bị mật thám Sài G̣n lên Tây Ninh bắt đưa cả 6 vị chức sắc cao cấp về giam tại Sài G̣m, rồi đày sang Hải Đảo Châu Phi MADAGASCAR). Toàn Quyền CATROUX ước muốn PTS PHẠM TÀI ĐOAN cùng cộng sự với ông và mớm trước rằng: Anh cần chi chúng tôi sẵn sàng lo liệu giúp đỡ cho Anh để cộng tác với Phủ Toàn Quyền, hoặc bất luận Cơ sở nào cũng được hết.

 

Trước những lời lẽ vuốt ve mua chuộc của Toàn Quyền CATROUX, PTS ĐOAN tưởng nhớ những lời dặn ḍ của Giáo Sư BẢY trước khi rời khỏi Hà Nội nên PTS ĐOAN không dám thẳng thừng từ khước mà xin để cho có thời gian suy nghĩ và dễ dàng xin rút lui khỏi Phủ Toàn Quyền Đông Dương. PTS ĐOAN phải nhờ một em học sinh đánh điện tín báo tin về Phnom Penh cho ông Giáo Sư BẢY với mật mă : SA TỪ CHỐI SA CẦU HÔN LỢI (Đại ư: Pháp là lang sa, c̣n LỢI là Thánh Thất Lê Lợi từ chối không cộng tác theo yêu cầu của Thực Dân Pháp).

 

Ông Giáo Sư THÁI ĐẾN THANH (thay thế cho Ông Giáo Sư NGỌC NON THANH) đến Truyền đạo tại Bắc Hà trong lúc nền Đạo đang hồi gây cấn giữa hai Thánh Thất Lê Lợi và Thánh Thất Chùa Vua mà ông Giáo hữu THÁI ĐẾN THANH th́ lập Văn pḥng tại Thánh Thất Chùa Vua tuy là một Chức Sắc Hán Học nhưng có biệt tài thuyết Đạo vô cùng hấp dẫn, lần lần chinh phục được một số đông Đạo Hữu ở Thánh Thất Lê Lợi sang hiến lễ CHÍ TÔN tại Thánh Thất chùa Vua cùng xây dựng lại t́nh đoàn kết. Ông Giáo Hữu THÁI ĐẾN THANH thường đi viếng thăm bổn đạo ở các hương Đạo xa xôi, tới đâu cũng đều được sự tôn kính của bổn đạo nhất là trong việc viếng Thánh Thất Cẩm Phả Mỏ được nhị vị chánh Trị Sự ĐINH VĂN CHUYÊN và Nữ CTS NGUYỄN THỊ NHÀN khéo léo tổ chức buổi lễ nghinh tiếp ông giáo hữu THÁI ĐẾN THANH rất trọng thể có trên 100 Đạo Hữu Nam Nữ túc trực từ sáng sớm để tiếp đón và nghi Ông Giáo Hữu ĐẾN thuyết Đạo.

 

Đồng thời phái đoàn Chức Sắc Truyền Giáo c̣n thân hành đến viếng thăm Bổ Đạo Phú Đức, Vĩnh Lộc, Quảng Đức thuộc Sơn Tây, cùng viếng an Thánh Thất Tây Lựu thuộc Hà Đông gây niềm tin vững chắc cho bổn đạo ở các địa phương xa xôi. Tuy biết nền Đại Đạo đang gặp nhiều khó khăn tại Miền Nam Việt Nam, một số Chức Sắc cao cấp bị Chánh Quyền Thực Dân bắt đày đi biệt xứ sang tận Hải Đao Châu Phi MADAGASCAR, CÔN NÔN, BÀ RĂ, SƠN LA cùng bị giam cầm tại khám đường Miền Nam. Chức sắc và Bổn Đạo Cao Đài ở Miền Nam lúc bấy giờ bị chánh quyền thực dân Pháp đàn áp khủng bố nặng nề, bị dồn ép vào tận chân tường không có lối thoát, nên tinh thần yêu nước, yêu Tổ Quốc Việt Nam cùng bảo vệ quyền tự do tín ngưỡng đă thúc đẩy người Tín hữu Cao Đài phải thực hiện bổn phận một người công dân Việt Nam mất tự do và tín ngưỡng là đoàn kết thành một khối dưới sự Lănh Đạo của Giáo Sư Đại Biểu THƯỢNG VINH THANH (TRẦN QUANG VINH) để lo cơ phục quốc.

 

Do nhiều cuộc biến động ở miền Nam Việt Nam, Ông giáo hữu THÁI ĐẾN THANH Truyền Giáo tại Bắc Việt bị lính Pháp ngày đêm theo dơi, nên ông tự rời khỏi Bắc Hà về Sài G̣n hiệp với ông TRẦN QUANG VINH (Giáo Sư THƯỢNG VINH THANH, Hiệp tác với Quân Độ NIPPON, thiết lập hăng tàu NITINAN gần chân cầu chữ Y Sài G̣n mưu đồ lật đổ chính quyền Thực Dân Pháp). Viên Toàn Quyền Đông Dương bấy giờ là Tương CATROUX cùng Chánh Giám độc mật thám là ARNOUX đă rời khỏi Hà Nội qua lánh nạn tại SINGAPORE vào năm 1940. Chánh Phủ Pháp do Thống chế PHILIPPE PÉTAIN lănh đạo liền để cử Đô Đốc DECOUX qua thay thế Tướng CATROUX làm Toàn quyền Đông Dương tại Hà Nội.

Toàn quyền Đông Dương thay đổi chính sách, mới và vừa tới Hà Nội Đô Đốc CATROUX hạ lệnh cho thuộc hạ bắt giam những nhà ái quốc chính trị Việt nam, ra lệnh giải tán các Chính đảng, nhất là ĐỀN THÁNH CAO ĐÀI Toà Thánh Tây Ninh và các Thánh Thất Cao Đài tại miền Nam đều bị niêm phong đóng cửa, cấm mọi hoạt động Tôn giáo Cao Đài ở các tỉnh Miền Nam.

 

Thánh thất Cao Đài chùa Vua thuộc Toà Thánh Tây Ninh bị lục soát cẩn thận và lính mật thám Pháp cũng không chừa Thánh Thất Lê Lợi tịch thu hết hồ sơ, bắt giữ ông Lễ sanh THÁI THUNG THANH (LÊ VĂN THUNG) đưa về Sở Lính kín (Mật thám) Hà Nội giam cầm trên một tuần lễ mới trả tự do cho ông Lễ Sanh THUNG.

 

Thậm chí PTS PHẠM TÀI ĐOAN cũng bị Phó Mật thám Pháp tại Hà Nội gọi đến chất vấn tại sao Thánh Thất Lê Lợi liên lạc với Ông giáo hữu THÁI ĐẾN THANH bên Thánh Thất Chùa Vua ? PTS ĐOAN trả lời với Phó Giám Đốc Mật thám Pháp: Tôi đến Thánh Thất Chùa Vua chào mứng Ông Giáo hữu THÁI ĐẾN THANH vừa mới được lịnh Hội Thánh Toà Thánh Tây Ninh bổ nhiệm ra Hà Nội Truyền giáo theo phép xă giao mà thôi, về sau đó chúng tôi khôngcó tới lui đàm luận với Ông Giáo Hữu ĐẾN ! bởi đường ai nấy đi, không có liên lạc ǵ với nhau nữa !

 

Cả hai Thánh Thất Chùa Vua và Thánh Thất Lê Lợi đều bị lính Mật Thám phong toả như nhau, không bao giờ để cho Bổn Đạo Cao Đài an tâm hành Đạo, mà luôn cả Bổn Đạo ở các Hương Đạo cũng bị khủng bố, chịu trăm bề khó khăn ngăn chặn việc hành Đạo.

 

Vào đầu năm 1`941, vị Thống sứ Pháp tỉnh Hà Đông mưu đồ triệt hạ Thánh Thất Cao Đại tại Hương Đạo Giảng Vơ gần Hà Nội, truyền lịnh cho viên tri huyện Hoài Đức bắt buộc tín đồ Cao Đài tại Giảng Vơ phải hạ Thánh Tượng thờ tại các tư gia (tức là dẹp bàn thờ CHÍ TÔN) bằng không sẽ cho lính đến đập phá, nhưng trước niềm tin vững chắc của Bổn Đạo, không một ai tuân hành, và bọn lính hù nhát hăm doạ chớ không một tên lính nào dám khuấy động đến chốn trang nghiêm thờ phượng của Bổn Đạo, bởi toàn cả Bổn Đạo đều mạnh dạn trả lời: Nếu Quan Huyện Hoà Đức muốn dẹp bàn thờ CHÍ TÔN th́ cho lính về thi hành lịnh của quan, Bổn Đạo Cao Đài chúng tôi không một ai dám tự tay ḿnh đi phá bàn thờ ḿnh đă lập nên. Tinh thần bất khuất của bổn Đạo lên cao, làm chùn chân bọn quan lại.

 

Thế rồi lịnh truyền của Quan huyện Hoà Đức bắt buộc T́n đồ Cao Đài hạ Thánh Tượng thờ trong nhà cũng đi vào sự quên lăng của thời gian, bởi bài học của vị Thống sứ tỉnh B́nh Định bị triệu hồi về PARIS trong 24 tiếng đồng hồ cũng v́ quá quyền áp chế, lợi dụng chức quyền đàn áp Tín hữu Cao Đài vào năm 1937 tại B́nh Định, nên viên quan huyện Hoà Đức không dám trắng trợn đụng đến Cao Đài mà chỉ dùng biện pháp hù doạ số tín hữu để lấy điểm với Thượng quyền.

 

Người tín hữu Cao Đài Miền Bắc chung chịu trăm cay ngàn đắng trong việc hành đạo, bởi chánh quyền Thực dân Pháp không để cho bổn Đạo được yên tâm, hết sự khó khăn này th́ tiếp nối theo việc rắc rồi khác. Thiết tưởng với 16 triệu đồng bào Miền Bắc mà gần 10 năm (1933-1943) Chức Sắc Cao Đài - Đài Truyền Giáo chỉ độ dẫn được tám trăm ngàn (800.000) Tín Hữu Nam Nữ nhập môn cầu Đạo, một con số hết sức khiêm nhượng trải qua bao cuộc thăng trầm tại Bắc Hà.

 

Làm sao quyên được buổi chia tay kẻ ở lại người ra đi vào cuối năm 1943 của Ông Giáo Hữu THÁI ĐẾN THANH âm thầm lặng lẽ rời khỏi bổn Đạo Miền Bắc để trở về SAIGON hiệp tác với Trưởng huynh Giáo Sư THƯỢNG VINH THANH (TRẦN QUAN VINH) mưu đồ phục quốc và bảo vệ tự do tín ngưỡng.