Hành-Chánh-Đạo
Thánh-Giáo Ịức Chí-Tôn dạy: " Thầy dùng Lương-sanh mà cứu vớt Quần-sanh, cả Lương-sanh ấy Thầy dùng quyền Thiêng-Liêng dạy-dỗ, trước un-đúc nơi ḷng một khiếu từ-bi cho tâm-địa có t́nh ái-vật ưu-sanh theo tánh đức háo-sanh của Thầy, dùng lợi khí phàm-tục để độ-rỗi người phàm-tục.
Những Lương-sanh ấy hiệp lại làm một lập-thành Hội-Thánh là xác-thân phàm, tức là h́nh-thể hữu-vi của Thầy tại thế để Thể-Thiên Hành-Hóa, làm gương mẫu mà giáo-hóa d́u-dắt con cái của Thầy trên đường Ịạo và đường Ịời, trong buổi Tam-Kỳ Phổ-Ịộ để Thầy tránh khỏi phải hạ-trần như lúc Nhứt-Kỳ và Nhị-Kỳ Phổ-Ịộ ".
Bổn-phận của Chức-Việc Bàn-Trị-Sự phải tuân mạng-lịnh của Hội-Thánh truyền dạy, không được phép trái với sở-định của bề trên, chẳng nên lấy ư riêng của ḿnh mà canh-cải bất tùng giáo-hóa, phải giữ lễ-nghĩa khiêm-cung đối với Chức-Sắc Hội-Thánh cho vẹn toàn bổn-phận làm em, dầu người có kém tài, kém trí đi nữa, đàn em cũng chẳng nên khinh-khi, vi-lịnh. Khinh-khi vi-lịnh người tức là buộc vào ḿnh cái tội bất tuân Luật-Pháp.
Thảng như Chức-Sắc bề trên cầm quyền hành-chánh của Ịạo rủi có làm việc chi ngộ-bất-cập-lượng sai-siển một đôi điều không phù-hạp với Luật Thương-Yêu và Quyền Công-Chánh, th́ bổn-phận của đàn em được phép gián-can với lễ-độ của t́nh huynh-đệ nhứt gia, chỉ rơ những việc làm khuyết-điểm dể cho đàn em suy độ mà cải-cách hành-vi cho phù-hợp nhơn tâm thuận tùng thiên-lư.
Một điều nên ghi nhớ trong Tứ-Ịại-Ịiều-Qui là " Dưới gián trên đừng thất khiêm- cung " mà lỗi đạo làm em và bị phạm luật Ịạo.
Tóm lại bổn-phận Chức-Việc Bàn-Trị-Sự đă mang danh là Hội-Thánh em, mà đối với Hội-Thánh cùng Chức-Sắc đàn anh bề trên được như vậy th́ bao giờ Hội-Thánh cũng tín-nhiệm và thương yêu đàn em có tâm v́ Ịạo, và cũng làm tṛn sứ-mạng Thiêng-Liêng của một Chức-Việc đối với Hội-Thánh.
* Bổn-phận Chức-Việc Bàn-Trị-Sự đối với Bổn-Ịạo.
Chúng ta đă công-nhận Ịức Chí-Tôn là Ông Cha chung của Nhơn-loại về phần Thiêng-Liêng, tức nhiên Nhơn-loại là Anh Em với nhau, mặc dầu khác màu da sắc tóc; cái t́nh Huynh-Ịệ nầy giữa người đồng Ịạo càng thêm thâm-thúy và mật-thiết hơn.
Ịức Chí-Tôn có giảng dạy:
Chẳng quản đồng tông mới một nhà,
Cùng nhau một Ịạo tức cùng Cha.
Nghĩa nhân đành gởi thân trăm tuổi,
Dạy lẫn cho nhau đặng chữ ḥa.
Vậy Chức-Việc Bàn-Trị-Sự đối với Bổn-Ịạo đàn em phải hết dạ thương-yêu, thành-thật giúp-đỡ và d́u-dắt đàn em trên đường Ịạo cũng như trên đường Ịời. Phải giữ hạnh khiêm-cung, từ-nhượng, dùng lời dịu ngọt mà dạy-dỗ, nhứt là phải đối xử cho công-b́nh, giữ ḿnh cho trong sạch, để nêu gương tốt cho đàn em bắt chước.
Chức-Việc Bàn-Trị-Sự được quyền sai khiến đàn em trong phạm-vi quyền-hạn của ḿnh. Phải chỗ khiến th́ ôn-tồn mà khiến, chẳng phải chỗ sai chớ cưỡng-bách mà sai, đừng làm điều chi quá quyền mà mất niềm ḥa-khí cùng nhau trong t́nh Huynh-Ịệ của Ịại gia-đ́nh Tôn-giáo.
Chức-Việc Bàn-Trị-Sự là người đă mang nơi ḿnh một trọng-trách thay cho Hội-Thánh, thân-cận với Nhơn-sanh trong Hương-Ịạo, th́ bổn-phận của mỗi vị cần phải thực-thi đúng theo trách-nhiệm của ḿnh y trong Pháp-Chánh-Truyền, tóm-lược sau đây:
1/. Chánh-Trị-Sự:
Mỗi Hương-Ịạo có một vị Chánh-Trị-Sự thay mặt Hội-Thánh làm đầu cho Tín-Ịồ, gọi là Ịầu Hương-Ịạo, làm Anh Cả trong địa-phận ấy, chịu trách-nhiệm về phần Ịời và phần Ịạo đối với Hội-Thánh.
V́ vậy Chánh-Trị-Sự phải là người đầy-đủ đạo-hạnh, hiểu hết về Luật-Pháp Chơn-Truyền của Ịại-Ịạo, có đủ năng-lực d́u-dẫn Bổn-Ịạo được trong ấm ngoài êm, chăm nom giúp-đỡ sanh-hoạt của Môn-đệ Thầy, giúp khó trợ nghèo, coi cả Tín-Ịồ như em ruột.
2/. Phó-Trị-Sự:
Là người thay mặt cho Chánh-Trị-Sự trong một Ấp, gọi là Tri-Lư-Ịạo để lo về phần Hành-Chánh-Ịạo, đặng phép sửa đương giúp-đỡ, d́u-dắt, dạy-dỗ chư Tín-Ịồ trong địa-phận trấn-nhậm.
Về mặt xă-hội, giúp-đỡ Bổn-Ịạo trong xóm ấp được tương-thân tương-trợ, gặp người hoạn-nạn th́ Phó-Trị-Sự phải sốt-sắng kêu gọi Bổn-Ịạo chung tâm trợ giúp. Phó- Trị-Sự có quyền giáo-hóa chớ không có quyền sửa-trị.
3/. Thông-Sự:
Là ngựi thay mặt Chánh-Trị-Sự trong một Ấp, gọi là Thông-Lư-Ịạo, để lo về phần Luật-lệ.
Thông-Sự có quyền răn dạy người Ịạo phạm Luật-Pháp của Ịạo, bằng cách giải-thích khuyên lơn, nếu đôi ba lần mà người phạm lỗi không biết ăn-năn chừa cải, th́ Thông-Sự có quyền phúc-sự lên Chánh-Trị-Sự khuyên-giải hoặc định phạt sám-hối.
( Ịọc kỹ chú-giải trong Pháp-Chánh-Truyền) .
Quyền-Hành và Luật Công-Cử Chánh, Phó Trị-Sự và Thông-Sự.
Quyền Hành-Chánh-Ịạo địa-phương có hai vấn-đề quan-trọng là Quyền-Hành và Luật Công-Cử Chức-Việc Bàn-Trị-Sự.
Ịể thi-hành theo nguyên-tắc, khỏi vi-phạm Luật-Pháp Chơn-Truyền của Ịạo; v́ nhiều nơi đă tỏ ra lắm điều sơ-sót trong việc công-cử Bàn-Trị-Sự, hoặc cũng có nhiều trường-hợp thi thố quyền-hành của 3 phẩm: Chánh-Trị-Sự, Phó-Trị-Sự và Thông-Sự không đúng theo quy-định của Pháp-Chánh-Truyền. Sự sơ-sót ấy do nơi quyền Hành-Chánh địa- phương không được châu-đáo ở hạ-từng cơ-sở nơi Hương-Ịạo và Ấp-Ịạo, căn-bản của nền Chánh-Trị-Ịạo.
I/. Quyền-Hành.
Chức-Việc Bàn-Trị-Sự có 3 phẩm yếu-trọng là:
Thông-Sự, Phó-Trị-Sự, Chánh-Trị-Sự.
- 1/. Thông-Sự: là người cầm Luật-Pháp, nên trong Pháp-Chánh-Truyền gọi là Hộ- Pháp em, nghĩa là đồng-quyền, đồng-thể không hơn không kém, nhưng Hộ-Pháp cầm- quyền toàn Ịạo khắp Thế-Giới, c̣n Thông-Sự chỉ trong địa-phận một Ấp mà thôi, v́ thế mới gọi là Hộ-Pháp em.
- 2/. Phó-Trị-Sự: Người cầm-quyền Hành-Chánh, tức là Chánh-Trị-Ịạo, ở Pháp- Chánh-Truyền gọi là Giáo-Tông em. Hễ quyền trên lớn lao bao nhiêu, th́ quyền dưới cũng thế, nhưng Phó-Trị-Sự chỉ cầm-quyền một Ấp-Ịạo. Hai vị Phó-Trị-Sự và Thông-Sự đều đồng-thể cùng nhau, không ai lớn ai nhỏ, cũng như Giáo-Tông và Hộ-Pháp, song quyền-hành riêng biệt, Phó-Trị-Sự có quyền về Hành-Chánh-Ịạo, c̣n Thông-Sự có quyền về Luật-Lệ.
Phó-Trị-Sự và Thông-Sự có quyền ứng-cử chức Chánh-Trị-Sự.
- 3/. Chánh-Trị-Sự: Người cầm-quyền Luật-Pháp, và Hành-Chánh-Ịạo; tại sao người cầm hết 2 quyền? - Bởi v́ Chánh-Trị-Sự là Ịầu-Sư em, nên phải kiêm cả 2 quyền, và làm đầu trong một Hương-Ịạo, trong Luật-Pháp cấm người không cho đi ngoài ranh-giới Chánh-Trị-Sự khác.
Ngoài ra Luật-Pháp c̣n nghiêm-cấm không cho công-cử Chánh-Trị-Sự nội-dung, Chánh-Trị-Sự Ịầu-Văn-Pḥng, hoặc Chánh-Trị-Sự Phổ-Tế.
Il/. Luật Công-Cử.
Theo như thường t́nh ở ngoài Ịời th́ ta cũng thấy, Luật công-cử Hội-Ịồng Xă, Ấp, Hội-Ịồng Tỉnh, và Dân-Biểu, Thượng Hạ Nghị-Viện ...
Hễ có công-cử, th́ có người ra ứng-cử và người thừa-sai ( cử-tri) , quyền ứng-cử mỗi người đều có như quyền công-cử.
Phó-Trị-Sự và Thông-Sự phải chịu cho Tín-Ịồ trong Ấp Ịạo xúm nhau công-cử, mà trong một Hương-Ịạo chia ra nhiều Ấp-Ịạo. Mỗi Ấp có một Thông-Sự và một Phó-Trị Sự làm đầu.
Chánh-Trị-Sự phải chịu cho toàn cả Phó-Trị-Sự và Thông-Sự xúm nhau công-cử, chớ không phải để cho Tín-Ịồ xúm nhau công-cử ( Tín-Ịồ chỉ được mời đến dự-kiến để phê-b́nh, chỉ-trích hoặc đồng-ư ứng-cử-viên và kư tên vào vi-bằng công-cử ) .
Hồ-sơ ứng-cử-viên gồm có:
1- Ịơn xin ứng-cử.
2- Chứng-chỉ hạnh-kiểm.
3- Tờ khai lai-lịch công-nghiệp.
Chức Chánh-Trị-Sự phải có làm Phó-Trị-Sự hoặc Thông-Sự mới được ra ứng-cử.
Hồ-sơ ứng-cử phải nạp cho Ịầu-Phận-Ịạo.
Sau khi Ịầu-Phận xem xét xong hồ-sơ mỗi vị rồi th́ phải gởi danh-sách cho toàn Chức-Việc trong Hương hiểu biết và định ngày công-cử trước nhứt là 10 ngày.
Chánh-Trị-Sự đắc-cử mỗi nhiệm-kỳ là 5 năm.
Ịắc-cử rồi mà vô cớ phế-phận không trọn khóa đắc-cử, th́ không được kể công- nghiệp, mặc dù có viện lư-do. Chánh-Trị-Sự măn-khóa được quyền ra ứng-cử và tái-cử lại một khóa nữa ( thủ-tục cũng như mới ra ứng-cử vậy )
Luật công-cử Phó-Trị-Sự và Thông-Sự cũng y như công-cử Chánh-Trị-Sự. Ứng-cử- viên Phó-Trị-Sự và Thông-Sự phải là người Ịạo-hữu giữ thập-trai, có Ịạo-tâm, sốt-sắng và có năng-lực hành-sự.
Mỗi Tín-Ịồ khi được nhập-môn thiệt-thọ nghĩa là sau khi đổi Sớ Cầu-Ịạo tạm rồi đều có quyền đầu-phiếu công-cử và ứng-cử Phó-Trị-Sự hay Thông-Sự, nhưng Nam, Nữ riêng biệt.
Một khi có cuộc công-cử Chức-Việc Bàn-Trị-Sự th́ phải thành-lập một Ủy-Ban chứng-sự, lo xem xét cuộc công-cử hầu tránh điều gian-lận trong khi đầu phiếu.
Ủy-Ban nầy gồm có ba nhơn-viên:
1- Ịầu-Phận-Ịạo sở tại làm Chủ-tọa.
2- Luật-Sự Pháp-Chánh địa-phương Giám-thị.
3- Chánh-Trị-Sự Ịầu Hương-Ịạo kế cận chứng-kiến.
Sau cuộc đầu-phiếu công-cử xong, th́ phận-sự Ủy-Ban nầy phải tuyên-bố liền danh-sách người đắc-cử, kế lập Vi-Bằng công-cử và tờ cử 3 bổn y nhau gởi về cho Khâm- Thành Thánh-Ịịa, nhờ sự xem-xét và phê-kiến, rồi giao trả lại cho Phận-Ịạo 1 bổn để hồ-sơ lưu-chiếu, 1 bổn để hồ-sơ văn-pḥng Khâm-Thành, c̣n 1 bổn gởi về văn-pḥng Lại- Viện ( Nội-Chánh) . Ịến măn hạn kỳ 6 tháng tạm-vị, nếu xét đủ tinh-thần phục-vụ, hạnh- kiểm tốt, không phạm Luật-Pháp Ịạo, th́ Ịầu-Phận-Ịạo lập phúc-tŕnh và hồ-sơ ứng-cử luôn cả vi-bằng công-cử, tờ-cử đính theo 3 ảnh bán thân ( 4x6) . Hội-Thánh sẽ ban Ịạo-Cấp chánh-vị. Ịó là cuộc công-cử đúng phép.
Trường-hợp đặc-biệt: Ịề-cử về Hương-Ịạo mới phổ-độ lập-thành, th́ Ịầu-Phận- Ịạo có quyền đề-cử, nghĩa là lựa chọn trong hàng Ịạo-Hữu vị nào có hạnh-kiểm tốt, Ịạo-tâm, sốt-sắng, lập thành Bàn-Trị-Sự gồm 1 Chánh-Trị-Sự, 1 Phó-Trị-Sự và 1 Thông- Sự.
Sau khi đề-cử xong, vị Ịầu-Phận-Ịạo phải đệ tờ Hội-Thánh xin chứng-nhận mới có giá-trị.
Ịính theo mẫu Vi-Bằng công-cử và Tờ cử
Vi-Bằng
Giám-Thị:
- Đại-Diện Pháp-Chánh địa-phương ................................
Phó-Trị-Sự ................................
Phó-Trị-Sự................................
Phó-Trị-Sự ................................
Thông-Sự ................................
Thông-Sự ................................
Thông-Sự................................
Đạo-Hữu: .........................................,..........................................,......................................... .
Đầu Phận-Đạo
Số:...................T.C.
Đại-Đạo Tam-Kỳ Phổ-Độ
( .............. niên )
Ṭa-Thánh Tây-Ninh
Châu-Thành Thánh-Địa
Phận-Đạo.........................................
Tờ Cử Chức.........................................
Chiếu y Pháp-Chánh-Truyền về khoản phân-định quyền-hành Bàn-Trị-Sự và Luật
công-cử.
Chiếu....................................y....................................Vi-Bằng.......................hội.............nhóm.............tại.............Văn Pḥng...........................số:.....................ngày..........tháng...........năm...............( Dl
........../..........2003 ) .
Do ................................... Chủ-Tọa, tất cả
...................................Hương-Đạo
................................... đồng
công-cử vị tuổi, sanh-quán Hương-Đạo
................................. Tộc-Đạo.................................Châu-Đạo..................................
Nhập-môn ngày.........tháng.........năm......... ( Dl:........./........./ 197 )
Trai-giới.......................
Vị nầy tánh-hạnh tốt, hiền-lương chơn thật.
Đắc-cử chức............................Hương-Đạo:..........................Phận-Đạo..........................Châu-Thành
Thánh-Địa.
Vị trên đây phải trọn vâng mạng lịnh Chức-Sắc bề trên, và tuân y Luật-Pháp Chơn-Truyền
của Đại-Đạo Tam-Kỳ Phổ-Độ Ṭa-Thánh Tây-Ninh mà hành-đạo, chẳng đặng canh-cải
điều chi ngoài Tân-Pháp.
Lập tại Văn-Pḥng,
ngày................tháng................năm................
( Dl:................/................/ 197 )
Người đắc cử
( Kư tên )
Phê-kiến
Cho tạm-vị 6 tháng, nếu tṛn phận-sự
sẽ đem vào chánh-vị và ban Đạo-cấp.
V.P. , ngày................tháng................năm................
( Dl:................/................/ 197 )
Khâm-Thành Thánh-Địa
Giáo-Sư
