|
Ngày 11 tháng 6 năm Giáp-Ngọ ( dl 10 Juillet 1954 ): |
|
9 g sáng - ĐỨC HỘ-PHÁP xem báo buổi sáng thấy tin tại Montreux (Suisse) có hội- nghị Quốc-Tế các Tôn-Giáo trên Hoàn-Cầu từ 9 giờ, 12 Juillet 1954, hoạch-định con đường Ḥa-B́nh, ĐỨC NGÀI đưa tôi xem và bàn tính nên đi dự cuộc hội-nghị ấy không? Phải chi hôm ở Génève mà ḿnh đặng hay trước th́ ở luôn bên ấy mà đi dự hội rồi sẽ về. Đàng này mới về có 3 bữa lại phải trở qua nữa, đă tốn tiền mà lại công việc ở Paris rất bề-bộn, từ ngày quân-đội Pháp thất-thủ ở Điện-Biên-Phủ, và nhứt là từ khi mất Bùi-Chu, Phát-Diệm và Phủ-Lư th́ sự dự tính của Mendès-France kư đ́nh chiến với Việt-Minh ngày càng rơ rệt. Việc chia ranh ban đầu lấy thuyết da beo (Peau de Léopard) nghĩa là quân-đội Pháp và Việt-Minh ở đâu đóng đó thành từng khoảnh nên mới gọi là chia theo da beo (có từ đốm) sau lại lấy thuyết chia đôi. Pháp đ̣i từ vĩ-tuyến 18, c̣n Việt-Minh th́ đ̣i từ vĩ-tuyến 16, nhưng chưa quyết-định đến đâu. Trước sự phân-chia chắc-chắn đất nước Việt Nam như vậy, ĐỨC NGÀI rất lo nghĩ và đă cho mật lịnh Ngài Thiếu-Tướng Lê-Văn-Viễn về nước trước đặng sắp đặt việc nhà, rồi ĐỨC NGÀI cũng gấp rút về sau. V́ cớ nên việc trở qua Suisse dự hội-nghị Montreux là một điều cần phải suy-nghĩ. Hỏi ư kiến nhiều người, đến gần 11 giờ mới quyết-định phải đi. ĐỨC NGÀI dạy tôi đánh giây-thép qua Montreux cho hay rằng ĐỨC NGÀI sẽ tới dự hội sáng ngày 12 Juillet (v́ c̣n phải ghi passeport và lấy giấy máy bay) ĐỨC NGÀI định đi 3 người, có Ông Đỗ-Hữu-Tấn và Tôi. 10 g sáng - Ông Nguyễn-Xuân-Quảng kêu điện-thoại cho hay rằng ĐỨC QUỐC- TRƯỞNG sẽ tiếp ĐỨC HỘ-PHÁP bữa thứ hai 12 Juillet, nhưng v́ có việc phải đi Montreux nên ĐỨC HỘ-PHÁP dạy tôi xin hoăn lại bữa khác. Ông Nguyễn-Xuân-Quảng cho hay rằng qua ngày thứ hai th́ có lẽ Quốc-Trưởng sẽ đi Vichy dưỡng bịnh, ĐỨC HỘ-PHÁP dạy tôi nói lại với Ông Quảng rằng dầu ĐỨC QUỐC-TRƯỞNG có đi đâu th́ ĐỨC NGÀI cũng sẽ đi ngay đến đó. Ông Nguyễn-Xuân-Quảng xin để hỏi ĐỨC QUỐC-TRƯỞNG rồi sẽ trả lời sau. 4 g chiều - Bạn Alexandre Mathelin khi được tin tôi th́ có kêu điện-thoại xin phép chiều nay đúng giờ đến viếng ĐỨC HỘ-PHÁP. V́ ĐỨC HỘ-PHÁP có điều lo nghĩ, Tôi thay ĐỨC NGÀI tiếp-chuyện. Giải-thích lẽ Đạo, Ông ta nghe rất ngưỡng-mộ. Sẵn dịp Tôi cho hay rằng tới bữa 15 Juillet, ĐỨC HỘ-PHÁP sẽ làm lễ nhập-môn cho bạn Raoul Chabrol và Mẹ con của Bà Baus. Tôi khuyên Ông nên thừa dịp ấy nhập-môn luôn, Ông hứa chắc bữa đó sẽ dẫn người vợ mới cưới nhập-môn luôn. Ông này có vẻ hoạt-động và có nhiều sáng-kiến, Ông muốn làm thế nào mở Đạo cho mau và làm cho Cơ-Quan Truyền-Giáo ở Pháp đừng tốn-kém đến Ṭa-Thánh. Ông c̣n nói với Tôi một câu: 'Khi ḿnh muốn ra hành-đạo, th́ phải nghĩ đến sự hi-sinh mà thôi, chớ chẳng nghĩ đến việc lợi. Nếu nghĩ đến việc lợi, th́ không thể nào hành-đạo đặng'. 6 g chiều - Ông Minh cho hay rằng đúng 3g30 chiều 11 Juillet (12.6.Giáp-Ngọ) máy bay khởi-hành đi Génève và từ Génève đến Montreux phải đi bằng xe hơi, v́ tại Montreux không có phi-trường. Ông giao giấy máy bay cho tôi và đưa riêng tôi 100 ngàn quan Pháp đem theo đổi lại tiền Suisse. Hôm nay thứ bảy nhà băng đă đóng cửa. Ông Đỗ Hữu-Tấn được tin đi theo ĐỨC HỘ-PHÁP, cũng đồng sửa-soạn valise. Ngày 12 tháng 6 năm Giáp-Ngọ (11 Juillet 1954):Sáng nay tôi viết bức thơ gởi cho Bà Baus dạy cách thức lập một Thiên-Bàn: trên, để Thiên-Nhăn; dưới, để tượng của Chúa Jésus Christ, có quả, hoa, ba ly rượu, hai chén âm dương thủy và lư hương . 9 g 30 sáng - ĐỨC HỘ-PHÁP, sau khi lót ḷng, đọc cho tôi viết một bản tuyên-ngôn để qua Hội-Nghị đưa ra cho gọn. Tôi đem theo một số sách Histoire et Philosophie du Caodaisme và cuốn Pháp-Chánh-Truyền dịch ra Pháp-văn, cùng bản phỏng-vấn Đạo. Sắp đặt xong xuôi, chúng tôi chờ giờ ra phi-trường. Lúc ấy tôi nhớ trực lại bữa cơm của Ông Raphael Leygues mời chiều thứ hai 12/7, nay lại đi Génève gấp, tôi lật-đật viết thư gấp theo lối phneumatique (quả tốc) hồi bữa ăn ấy, th́ nội trong nửa giờ thơ ấy tới tay. 2 g trưa - Sợ trễ như kỳ trước nên mới 2 giờ đă đi ra phi-trường, ghi giấy và cân đồ xong lại rủi chiếc máy bay dự bị đi 3 giờ 30 này phải đ́nh lại đến 7 giờ. Chúng tôi đành phải trở về. 6 giờ chiều - Đi giờ này lỡ bữa ăn. ĐỨC HỘ-PHÁP định qua Génève dùng cơm. Không ngờ chừng ra phi-trường chiếc máy bay này lại hoăn thêm nửa giờ, nghĩa là 7 g 30 mới cất cánh. Đường đi từ Paris tới Génève có một giờ đồng hồ. Máy bay cất cánh lối 15 phút là họ dọn ăn. 8 g 30 chiều - Máy bay tới phi-trường Cointrin (Génève). Kỳ này đi th́nh-ĺnh không có ai đón nên bị lẳng-nhẳng với Douane một hồi lâu mới kêu taxi về đến Hotel Régina. Đến đây hơn 9 giờ. Khi c̣n ở Paris, Tôi có kêu điện-thoại qua Génève dặn pḥng trước và mượn chủ nhà hàng hỏi thăm dùm vụ hội-nghị Tôn-Giáo ở Montreux, nay chúng tôi tới khuya quá, người hành-sự ban ngày đă về phải đợi 9 giờ mai, nhân-viên đến sẽ trả lời cho chúng tôi. Từ Génève đến Montreux trên 90 cây số ngàn, mút đầu trong của hồ Léman. Thấy không thể nào đi Montreux luôn đặng, nên đồng nghỉ tại Génève một đêm. Sáng, khi lót ḷng tôi cậy kêu dùm cô Magda cho hay rằng có ĐỨC HỘ-PHÁP và tôi trở lại. Khi nghe tin ấy Cô lật-đật chạy lên gặp ĐỨC HỘ-PHÁP. Cô ôm khóc mướt, nhưng rồi cũng không dám ở lâu v́ sợ bỏ công-chuyện chủ rầy. Ngày 13 tháng 6 năm Giáp-Ngọ (12 Juillet 1954):9 g sáng - Lót ḷng xong, chúng tôi khởi-hành bằng chiếc xe ḥm. Hôm nay nhờ một tờ báo Suisse đăng tin rơ hơn, cho biết hội-nghị Tôn-Giáo này nhóm tại Institut du Bleu Léman, gần Chateau Chillon, cách Montreux chừng hai cây số. Đường từ Génève đến Montreux chạy dài theo mé hồ, có lúc qua đồng bằng cách mé hồ vài trăm thước, có lúc chạy theo triền núi quanh-co sát mé hồ, bên trên núi cao chớn chở, c̣n bên dưới là vực sâu thẳm, thấy c̣n ghê hơn là đi Col de Faucille kỳ trước, v́ Col de Faucille th́ có cây rừng mọc hai bên nên khuất chẵng thấy hố sâu c̣n ở đây th́ trống trải quá. Đường xa gần 100 cây số nhà cửa vẫn liền nhau. Ở đây cũng như bên Pháp, nhà cửa kiến trúc bằng gạch ngói, không có nhà tranh. Dọc theo đường, mấy chỗ trống, toàn là vườn nho hay là đồng lúa ḿ. Nho mùa này trông mới bén chưa có trái, c̣n lúa ḿ chín đỏ đồng, chẵng khác nào ruộng lúa bên ḿnh. Muốn đến Montreux, phải đi ngang qua một đô-thị lớn là Lausanne rất đồ-sộ. 10 g sáng - Gần 10 giờ xe tới Montreux, đi khỏi Montreux lối 2 cây số có một ṭa lâu-đài sát mé hồ đó là Chateau de Chillon. Khỏi Chateau de Chillon chừng một đổi thấy bên tay trái một con đường nhỏ tách vô trong núi. Tại ngă ba có tấm bảng đề 'Bleu Léman'. Do theo con đường nhỏ ấy xe leo lên triền núi, quanh co một khoảng đường vài trăm thước đến một ngôi nhà rộng lớn đề bảng 'Institut du Bleu Léman'. Ngừng xe, chúng tôi vô nhà gặp một cô đầm lối chừng 40 tuổi tiếp đón và mời vô salon. Chúng tôi tự giới-thiệu và nói rằng có đánh điện xin dự hội-nghị Tôn-Giáo nơi đây. Bà liền cho biết rằng mới đặng giây-thép hồi sáng, nhưng cuộc hội-nghị vừa bế-mạc trước đây chừng nửa giờ. Bà cho biết thêm, trong cuộc hội-nghị có Ông Narada Théra đến dự. Ông này là người Ấn-Độ, có đến Ṭa-Thánh lúc trước và hiến viên ngọc Xá-Lợi và cây Bồ-Đề. Bà ấy nói Ông Narada Théra vừa đi cách đây chừng nửa giờ, nhưng hội-viên khác c̣n đây và nhứt là Cô Nữ Tổng-Thư-Kư người Anh lối 30 tuổi. Bà mời chúng tôi ngồi và cho mấy hội-viên kia hay đến chào hỏi chúng tôi. Trong số hội-viên c̣n lại đây là người Anh (Anglais), Ḥa-Lan (Hollande), người Bỉ (Belgique), ĐỨC HỘ-PHÁP tỏ ư với Cô Tổng-Thư-Kư và mấy Hội-Viên kia xin thêm vào đoạn chót bản vi-bằng bản tuyên-ngôn của ĐỨC NGÀI và ghi rằng chúng tôi vừa đến kịp trong giờ chót th́ ai nấy đều nhận. Tôi lấy bản tuyên-ngôn trao cho Cô Tổng-Thư-Kư. Bản Tuyên-Ngôn ấy như vầy: MESSAGE
Supérieur de
L' Église Caodaique à Tây-Ninh (Sud Việt Nam) Le 12-7-1954 Mes Frères, Nous sommes venus de loin et sommes très heureux d' êre au milieu de ce divin aéropage. Pour vous laisser un souvenir do notre passage au milieu de vous, nous vous laissons le Message ci après du Maitre: L' Humanité est en pleine crise moral. Toutes les Nations sont dans l'anxiéùté, à la recherche d'une Voie de Salut dans la PAIX, promise aux hommes de bonne volonté. Le pur Matérialisme semble dépasser le Spiritualisme divin et la Force brutale primer le Droit. Les Menaces de Guerre sont imminentes et partout on cherche à opposer la Force à la Force. Ce serait là une grave erreur qui conduirait le Monde vers sa destruction. L' Idéologie Matérialiste ne peut être combattue que par une Haute Spiritualité, mais les Religions existantes, prise isolément, semblent être impuissantes devant L' Impiété et la Haine. Je suis convaincu qu'en ce moment, toutes nos pensées sont dirigées vers un seul But, celui de concilier toutes les divergences de conceptions religieuses en une UNITÉ de Croyance en DIEU et en ses Créatures. C'est dans le but qu ' une nouvelle religion (La religion Caodaisme) a été fondée en 1925 au Việt Nam sur l'ordre donné par Messages Divins. Par sa très large tolérance, Elle n' admet pas l 'idée de sectarisme. Par Elle toutes les Fois pourront se rencontrer et se confondre en une FOI UNIQUE, la Grande Foi sur la Grande Voie de L ' Amour. Le Caodaisme, comme toutes les Religions, a son esotérisme et son exotérisme. Son esotérisme est le dogme de l ' Amour Universelle tandis que son exotérisme est L'INITIATION HIÉRARCHISÉE. L'Humanité ayant son origine unique, la Croyance Humaine était donc, à ses débuts, portée vers son Créateur. C'est la multiplicité des races qui a conduit le monde devant la diversité des croyances. Pour ramener l 'esprit humain vers L ' Unité, il est nécessaire de ramener toutes les croyances à son origine primordiale: Le Culte de DIEU et de L'HUMANITÉ. UNION et PAIX, voilà deux mots auxquels aspire le monde actuel. Ce sont des mots d'or et de jade que le Maitre a mis dans le coeur de chacun de nous. C'est L'Union qui établit la Paix dans toutes les sociétés et les Nations et qui est un exemple éclatant, poussant l'Humanité à vivre dans une FRATERNITÉ UNIVERSELLE. Donc, la Paix peut être réalisée qu'en unifiant toute les croyances religieuses. Vos recherches sont dans la bonne voie. A partir de ce jour, groupons-nous, conceptrons tous nos efforts autour de la bannière de notre DIEU UNIQUE. Efforcons-nous d'élever dans le Monde une Haute Eglise (. . . CAO-ĐÀI) qui servira de flamme pour bien éclairer L'Humanité entière dans sa marche vers la PAIX et la CONCORDE./. Sau đây là bản dịch sang tiếng Việt : TUYÊN-NGÔNCỦA ĐỨC HỘ-PHÁP PHẠM-CÔNG-TẮCGIÁO CHỦ CAO-ĐÀI TÂY-NINH(Trao cho Hội-Nghị Tôn-Giáo Quốc-Tế tại Montreux - Thụy-Sĩ) Ngày 12-7-1954 Các Huynh Đệ, Chúng tôi từ xa đến rất hân-hạnh đặng dự vào không-khí thần-diệu này. Để ghi lại một kỷ-niệm cùng các Bạn trong khi đi ngang đây, xin tặng bổn Thánh-Giáo của ĐỨC CHÍ-TÔN. Nhân-Loại đang khủng-hoảng tinh-thần. Tất cả các Quốc-Gia đang sống trong cảnh lo-âu đang tầm-kiếm một con đường cứu rổi trong ḥa-b́nh, đă hứa hẹn cho những người có thiện ư. Duy-vật đă lấn át duy-tâm và sức mạnh ép-đè lợi-quyền, chiến-tranh đang đe-dọa và đâu đâu cũng lấy sức mạnh chống sức mạnh. Đây là một lỗi-lầm lớn đưa Thế-Giới đến cảnh tiêu-diệt. Chỉ tinh-thần cao-cả của duy-tâm mới đánh bại được lư-tưởng duy vật, nhưng các Đạo-Giáo hiện hữu vẫn c̣n lẻ-loi h́nh như bất-lực trước sự tàn-nhẫn và thù-hận. Tôi tin chắc rằng trong lúc này tư-tưởng chúng ta chỉ nhằm vào một mục-đích là điều-ḥa các lập-trường Tôn-Giáo làm một khối duy nhứt, tin tưởng Thượng-Đế và Tạo-Vật. Đó là mục-đích mà một nền 'Tân Tôn-Giáo" (Đạo Cao-Đài) đă được thành-lập từ năm 1925 tại Việt Nam do Thánh-Giáo chỉ dạy. Bởi sự đại khoan-dung, Đạo Cao-Đài không thừa nhận lư-thuyết phân-hóa. Nhờ nó các Tôn-Giáo sẽ gặp nhau và hiệp làm một nền Đạo duy-nhứt, một Đại-Đạo để đi tới con đường bác-ái đại-đồng. Đạo Cao-Đài cũng như các Đạo-Giáo khác có học-thuyết công-truyền và bí-truyền. Công-truyền là tín-điều của T́nh-thương Đại-đồng, c̣n Bí-Truyền là thụ-giáo theo đẳng-cấp. Nhân-loại có một nguồn-gốc duy-nhứt, tín-ngưỡng của con người lúc ban-sơ hướng về Đấng Tạo-Đoan. V́ các sắc dân mỗi ngày mỗi tăng-gia nên sự tín-ngưỡng trở nên phức-tạp. Muốn thống-nhứt nhơn-tâm cần phải dẫn-dắt các Tín-Ngưỡng trở về nguyên-thủy: sự thờ-phượng THƯỢNG-ĐẾ và NHÂN-LOẠI. THỐNG-NHỨT và H̉A-B̀NH là hai danh-từ mà Thế-Giới hiện nay đang mong-mỏi. Đấy là lời vàng-ngọc mà THẦY để vào tâm của mỗi người. Chính sự đoàn-kết tạo ra Ḥa-B́nh giữa xă-hội và giữa các Quốc-Gia, sự đoàn-kết là gương chói-lọi thúc-đẩy loài người sống trong t́nh Huynh-Đệ Đại-Đồng. Như thế Ḥa-B́nh chỉ thực-hiện bằng cách tập trung các Tín-Ngưỡơng Đạo-Giáo, sự tầm-kiếm của quí vị là chánh đáng. Bắt đầu ngày nay, chúng ta phải hợp nhau, đặt hết cố gắng quanh phướn hiệu của một Đấng Chí-Tôn, ráng sức nâng cao khắp thế-gian hội-giáo 'CAO-ĐÀI' để làm cây đuốc-huệ dẫn-dắt nhân-sanh trên đường H̉A-B̀NH và H̉A NHỊP. (Bản dịch của CHÂU-HUỆ) * * * Ai nấy đều vui ḷng chấp-thuận thâu-nhận bản Tuyên-Ngôn này và sẽ gài vào bản vi-bằng. Sau đó Bà Quản-Lư Institut du Bleu Léman mời ra sân (terrasse) uống trà dùng bánh và đàm đạo. Trời tốt, bên nầy người ta ưa thích ra sân phơi nắng cho ấm. ĐỨC HỘ-PHÁP nhơn dịp ấy thuyết minh giáo-lư cho mọi người nghe. Họ để ư và hoan-nghinh Giáo-lư Cao-Đài lắm, họ hi-vọng mối Đạo này dung hợp các Tôn-Giáo trên hoàn-vũ. Bây giờ họ mới cho biết rằng Ông Narada Théra làm cho họ bất măn lắm v́ những chuyện cầu kỳ của Ông. Ông bắt người ta phải dưng cơm, dưng nước. Bữa trước Ông nặng đầu, xin một viên thuốc mà cũng phải có người dưng cho Ông mới chịu uống, y như lúc Ông qua Saigon và lên Ṭa-Thánh buổi nọ làm cho người Âu-Châu bất măn lắm. Đă vậy, với tánh hiếu-kỳ của người Âu-Châu, họ hay t́m ṭi và hỏi nhiều chuyện thắc-mắc, vấn Ông nhiều câu khó trả lời, Ông bảo họ không đặng phép hỏi như vậy, làm cho nhiều người càng thêm bất măn. V́ cớ cuộc hội đáng lẽ đến chiều ngày 12 Juillet mới bế-mạc mà phải bế-mạc sớm. Sau khi ĐỨC HỘ-PHÁP và chúng tôi cho họ biết tôn-chỉ Đạo Cao-Đài dung-ḥa các tâm-lư để đi đến mức Đại-Đồng họ thích lắm. Thêm nữa họ thấy ĐỨC HỘ-PHÁP và chúng tôi rất vui-vẻ, dễ-dăi, khác hẵn với tánh khó-khăn của Ông Narada Théra nên tỏ vẻ thân mật và gây cảm-t́nh. Các hội-viên Tôn-Giáo Quốc-Tế mời ĐỨC NGÀI và chúng tôi ở lại dùng cơm trưa. Trong bữa cơm chúng tôi chuyện-tṛ rất thân mật. Trước khi ra về cả nhà Bà Quản-Lư Institut du Bleu Léman xin ĐỨC HỘ-PHÁP ban Phép Lành cho mỗi người trong nhà (trên 10 người). 4 giờ chiều - Về đến pḥng nghỉ là 4 giờ. Ông Đỗ-Hữu-Tấn đi luôn lên Hội-quán của Phái-đoàn Pháp ở Bocage đến gặp Ông Guy La Chambre coi Ông muốn gặp ĐỨC HỘ-PHÁP không? Khi được nghe tin ĐỨC HỘ-PHÁP qua Génève th́ Ông Guy La Chambre mừng và xin đến viếng ĐỨC HỘ-PHÁP liền. Ông Tấn về báo-cáo cho ĐỨC NGÀI hay. 15 phút sau, đúng giờ hẹn Ông Tổng-Trưởng Bộ Liên-Quốc Guy La Chambre đến, có Ông Saint-Mieux là Đổng-Lư Văn-Pḥng đi theo. ĐỨC HỘ-PHÁP tiếp Ông Guy La Chambre nơi pḥng riêng c̣n chúng tôi nói chuyện với Ông Saint -Mieux. Tôi cũng tỏ cho Ông biết rằng nước Pháp đă long-trọng tuyên-bố cho Chánh-Phủ Quốc-Gia Việt Nam thâu hoạch chủ-quyền Độc-Lập, tại sao nước Pháp không đưa Chánh-Phủ Quốc-Gia thương thuyết với Việt-Minh, v́ chuyện đó là chuyện nội-bộ của nước Việt Nam mà thôi. Ông nói rằng nước Pháp từ 8, 9 năm nay v́ chủ-nghĩa chống Cộng-Sản mà phải kẹt tay ở Việt Nam. Chánh-Phủ Mỹ hứa giúp sức, nhưng từ mấy năm nay nào có giúp ǵ đâu. Đến nay tới lúc khó-khăn mà chánh-phủ Mỹ gặp hồi Tổng Tuyển Cử, không thể nào tỏ một thái-độ rơ-rệt trước ngày lập thành tân Chánh-Phủ nghĩa là không trước tháng Octobre, Novembre 1954. Nếu nước Pháp không sớm liệu, th́ từ đây đến đó những biến cố xảy ra có thể đưa nước Pháp vào chỗ khó-khăn. . . . nên mới nhận kư-kết đ́nh-chiến với Việt-Minh. Tôi hỏi Ông có biết rằng khi nước Pháp bắt tay kư kết đ́nh chiến là sẽ gây sự phẩn-uất trong ḷng những chiến-sĩ trong cánh Quốc-Gia hay không? th́ Ông nói rằng Ông vẫn biết, nhưng trong t́nh thế này Ông chắc chắn bên Việt-Minh họ sẽ ǵn giữ trật-tự trong vùng của họ kiểm-soát để bảo-vệ tài sản và sanh mạng người Pháp trong vùng họ đặng lấy uy-tín đối với Quốc-Tế. Ông ngỏ ư rằng bên cánh Quốc-Gia muốn giữ đặng uy-tín th́ cũng phải cố-gắng giữ sao đừng cho xảy ra chuyện rắc-rối làm mất trật-tự trong vùng ḿnh kiểm-soát, nói chuyện đến đây th́ Ông Guy La Chambre trên kia đă dứt câu chuyện với ĐỨC HỘ-PHÁP nên trở xuống. Ông Tấn và Tôi lật-đật đưa Ông Saint-Mieux ra cùng về với Ông Tổng-Trưởng. Trong công việc đi Génève kỳ này tôi nhận thấy nhiều chuyện biến đổi ngộ-nghỉnh, nhứt là vụ đi Hội-Nghị Tôn-Giáo, nếu không có chuyện phi-cơ trục trặc th́ chúng tôi đến rất sớm, dự hội và sẽ gặp Ông Narada Théra c̣n ở đó, không sao tránh khỏi sự niềm-nỡ của Ông v́ t́nh quen biết với nhau khi trước. Như vậy th́ sự thất bại của Ông Narada Théra sẽ có ảnh hưởng đến chúng tôi. Trái lại chúng tôi đến trễ mà thâu-thập đặng trọn cảm-t́nh của toàn hội và cả gia-đ́nh Bà Quản-Lư. 8g tối - Cô Magda Purro thừa-dịp dọn cơm chiều lân-la chuyện văn với chúng tôi. Câu chuyện thật là ly kỳ. Kỳ trước ở Génève ĐỨC HỘ-PHÁP đă nhận cô Magda này làm con và Cô thương ĐỨC HỘ-PHÁP như Cha đẻ. Cô là một người hay lên xuống làm công cho Hotel Régina, một trong số 4 người hay lên xuống bưng thức ăn cho chúng tôi. Ngày đầu lúc chưa biết nhau nhằm chuyến cô bưng đồ lót ḷng lên pḥng; thấy vẻ hiền-từ đáng thương, ĐỨC HỘ-PHÁP kêu Cô lại. Lúc ấy trời lạnh, ĐỨC NGÀI đang nằm trên đi-văn, đấp mền tới cổ. Cô lại qú gối bên chưn ĐỨC NGÀI. Hỏi lai-lịch, Cô thuật rằng: Cô mồ côi cha mẹ sớm, có ba em, Cô phải nghỉ học để đi kiếm chuyện làm lấy tiền nuôi em. Đến năm nay Cô đặng 28 tuổi, em cô cũng đă lớn, có gia-đ́nh và đă có con mà cô th́ vẫn ở vậy. Hỏi sao Cô không lập gia-đ́nh th́ Cô trả lời một cách tự-nhiên và thật-thà rằng: Mấy em con nghèo, làm việc không đủ nuôi con, nên con phải làm việc để giúp chúng nó. Bấy nhiêu đó cũng đủ thấy một tâm-hồn đầy nhẫn-nại hy-sinh. ĐỨC HỘ-PHÁP hỏi Cô muốn làm con ĐỨC NGÀI không? Cô có vẻ mừng và hỏi vặn lại ĐỨC NGÀI nói thật hay nói chơi? ĐỨC HỘ-PHÁP trả lời rằng: 'Thiệt!" Cô liền qú gối xuống nói: 'Con xin nhận và cám ơn Cha'. Cô bèn ôm tay ĐỨC NGÀI mà hun. Từ buổi ấy về sau mối cảm-t́nh Cha con ngày thêm khắn-khít. ĐỨC HỘ-PHÁP và chúng tôi trở lại Paris lần trước Cô cảm-động quá không dám đưa đi, sợ cầm ḷng không đậu rồi phải khóc. Tưởng không c̣n hi-vọng gặp lại nữa, nhưng th́nh ĺnh sáng ngày 13 Juillet, Cô hay tin ĐỨC HỘ-PHÁP trở qua, Cô mừng quá chạy lại ôm ĐỨC NGÀI mà khóc. Thấy Cô quí mến ĐỨC NGÀI quá, hỏi nguyên-do th́ Cô mới thố-lộ một sự lạ-lùng, Cô nói rằng: 'Bữa đầu tiên Cô bưng đồ lên cho ĐỨC HỘ-PHÁP dùng, khi mở cửa bước vào trong pḥng. Cô nghe mùi hương bát-ngát mà thuở nay chưa từng thưởng-thức, dưới đất đầy dẫy bông hoa đủ màu sắc như màng. Khi ấy Cô nghe trong ḷng Cô khoan-khoái vui lạ làm sao, làm cho Cô muốn nằm trên đống hoa ấy mà mắt Cô trông thấy. Trời lạnh, ĐỨC HỘ-PHÁP đang nằm nghỉ trên ghế dài (divan) đấp mền lên tới cổ. Cô bước tới thấy mặt ĐỨC HỘ-PHÁP có khí sắc sáng ḷa làm cho Cô ngơ-ngẫn phục qú xuống dưới chơn. Cô c̣n nói nhiều câu làm cho ḿnh phải suy-nghĩ măi. Cô cảm thấy thế-giới bên kia thế nào mà Cô nói với ĐỨC NGÀI rằng: 'Hồi trước cha con ḿnh ở trên kia vui sướng biết mấy, ngày nay mang xác-thịt này cực-khổ quá phải không Ba?' Cô lại dặn ĐỨC NGÀI: Những công-chuyện ǵ của ĐỨC NGÀI làm đều vĩ-đại lắm và sẽ thành-công hết thảy, nhưng đừng lo nghĩ nhiều quá mà hao tổn tinh-thần. Chiều ngày 12 Juillet, Cô nghe trưa mai ĐỨC HỘ-PHÁP trở về Paris, nên khi vừa măn việc, Cô thay đồ lên pḥng lân-la nói chuyện với chúng tôi, 11 giờ đêm mới về. Hỏi về gia-cư th́ Cô trả lời Cô ở chung với một người chị em bạn có đứa con để khi rảnh việc ở nhà lo săn-sóc cho chúng nó. Hỏi Cô làm không đủ tiền mướn nhà ở hay sao mà lại ở chung như vậy? Cô thành thật trả lời: 'Con gái không có chồng mà ở riêng một ḿnh khó lắm, đă vậy c̣n mấy đứa nhỏ. Cô săn sóc chúng nó như con th́ đủ vui. ĐỨC NGÀI nói với Cô rằng: 'Con làm việc như vậy th́ khổ nhọc lắm'. Cô thật thà trả lời: 'Thưa Cha! con có khổ đâu. Con làm như vậy là lẽ tự nhiên mà!' ĐỨC NGÀI bảo Cô khi nào muốn qua Tây-Ninh th́ cho ĐỨC NGÀI hay để lo phương-tiện đi, Cô trả lời: 'xin Cha đừng lo việc ấy, chừng nào con đi th́ con sẽ đủ tiền đi'. Ngày 14 tháng 6 năm Giáp Ngọ (13 Juillet 1954):8 g sáng - Sáng ngày, thức sớm, Cô Magda lo đem đồ điểm-tâm lên cho ĐỨC NGÀI và Tôi dùng, tội nghiệp v́ t́nh quyến-luyến Cô muốn lân-la gần gũi chúng tôi nên thừa dịp mỗi khi có đem đồ lên pḥng th́ Cô giành phần đem lên cho đặng gặp ĐỨC NGÀI một chút. 9 g sáng - Lễ-Sanh Ngọc Tiểng Thanh (G.H Schuetz) ở Collège Sous Salève được giây-thép hay tin ĐỨC HỘ-PHÁP đến Génève và chiều ngày 13 Juillet sẽ về Paris, nên sáng nay đến viếng, có Cô Magda biết trước đón khách rước dẫn lên pḥng ĐỨC HỘ-PHÁP. Bạn Ngọc Tiểng Thanh gặp ĐỨC NGÀI mừng rỡ vô cùng, hun tay ĐỨC NGÀI. Tôi và Ông Tấn cũng hầu chuyện rồi xin phép đi ghi giấy máy bay và ra phố đổi tiền Suisse đặng trả tiền nhà hàng. Trong lúc ĐỨC NGÀI chuyện văn với bạn Ngọc Tiểng Thanh, đổi tiền và lấy giấy máy bay xong, Ông Tấn dắt tôi đi dạo phố giúp tôi biết thêm nhiều đời sống dân-chúng ở Génève. Phần chánh là: 1. Nghề làm đồng-hồ, đi đâu cũng thấy đồng-hồ đủ kiểu, đủ cỡ. |
| * |
|
|
|
Ngài Bảo Đạo Hồ Tấn Khoa |
