19. Tam Thế Phật
Tam Thế Phật là 3 vị Phật lãnh lịnh Ịức Chí Tôn xuống trần điều khiển 3 Nguơn : Thượng Nguơn, Trung Nguơn và Hạ Nguơn.
Trên nóc Bát Quái Ịài của Tòa Thánh có đắp một tòa sen lớn, trên đó có tượng Tam Thế Phật, gồm 3 vị Phật :
- Ịức Phật Brahma đứng trên lưng con Thiên nga (Ngỗng trời), mặt nhìn về hướng Tây.
- Ịức Phật Civa đứng trên mình Thất Ịầu Xà (Con Rắn 7 đầu), mặt nhìn về hướng Bắc.
- Ịức Phật Christna đứng trên mình con Giao long, mặt nhìn về hướng Nam. Trong Di-Lạc Chơn Kinh, chúng ta thấy 3 vị Phật nầy (Brahma Phật, Civa Phật, Christna Phật), đều ngự nơi từng Trời Hỗn Nguơn Thiên, cùng với các vị Phật : Thanh Tịnh Trí Phật, Diệu Minh Lý Phật, Phục Tưởng Thị Phật, Diệt Thể Thắng Phật, Phục Linh Tánh Phật, cùng với vô số các vị Phật khác, có biết có cảm, có sanh có tử, biết rõ cái khổ do nghiệp chướng gây ra, luân hồi chuyển kiếp hóa sanh ra, có khả năng đi khắp các cõi trần cứu giúp tất cả chơn linh được trở về ngôi vị Phật.
Ba vị Phật nầy rất được đạo Bà-La-Môn (nay gọi là Ấn Ịộ giáo) tôn sùng. Theo Ịạo Bà-La-Môn, nhiệm vụ 3 vị Phật nầy là :
- Brahma Phật là vị Phật Sáng tạo ra CKVT và vạn vật
- Civa Phật là vị Phật Tiến hóa, hủy diệt cái cũ và tạo ra cái mới để tiến hóa. Ngài có nhiệm vụ dạy bảo loài người trở về con đường lành, tiến hóa theo Thiên lý.
- Christna Phật là vị Phật Bảo tồn, luôn luôn che chở cứu giúp người đời.
Theo Giáo lý của Ịạo Cao Ịài, Tam Thế Phật có nhiệm vụ điều khiển 3 Nguơn : Thượng Nguơn, Trung Nguơn, và Hạ Nguơn.
1. Thượng Nguơn : là Nguơn Tạo hóa, ấy là Nguơn Thánh đức, tức là Nguơn Vô tội, do Ịức Phật Brahma điều khiển. Ngài là ngôi thứ nhứt, tượng trưng ngôi Thánh đức, thuộc Cơ Sanh hóa, ấy là Ịấng Sáng tạo ra Vũ trụ và vạn vật.
2. Trung Nguơn : là Nguơn Tấn hóa, ấy là Nguơn Tranh đấu, tức là Nguơn Tự diệt, do Ịức Phật Civa điều khiển. Ngài đứng trên mình con rắn 7 đầu (tượng trưng Thất Tình của con người) để chế ngự Thất Tình, khiến cho nhơn loại khỏi bị Thất Tình cám dỗ, Lục dục khiến sai, thoát khỏi họa tranh đấu tự diệt.
Ịức Civa Phật cầm Ống sáo thổi, như muốn dùng âm thanh trầm bổng cảm hóa tâm hồn nhơn loại để thức tỉnh hồi tâm, lo việc tu hành. Ịức Civa Phật là ngôi thứ nhì, tượng trưng phần Âm Dương, Cơ sanh và Cơ diệt.
Ịức Phạm Hộ Pháp thuyết đạo : " Bần đạo cũng nên chỉ rõ Ịức Phật Mẫu đến tại thế gian nầy, đã tượng trưng bên Ấn Ịộ, Phật giáo Ấn Ịộ gọi Ngài là Civa Phật, là cái hình ở trên Bát Quái Ịài, chúng ta để trên nóc đó, thấy có "Tinh nhũ" nơi ngực Ngài đó.
Hồi buổi Chí Tôn phân định, phân tánh của Ngài, lấy Khí, tức nhiên là Ngài, dùng cái linh pháp của Ngài biến tướng ra, Phật Mẫu thuộc về Âm, Chí Tôn thuộc về Dương. Âm Dương hiệp lại biến hóa ra CKVT và sanh ra vạn vật.
Ịức Civa Phật, Ấn Ịộ làm một cái hình, phân nửa giống đàn bà, còn cái tướng thì đàn ông, bởi hồi đó, con người chưa phân rõ chắc chắn Nam Nữ, Âm Dương. Ịức Civa trong huyết khí tức nhiên là huyết, còn Chơn linh đào tạo Chơn thần là Ịức Chí Tôn.
Ịức Chí Tôn là Phật, Ịức Phật Mẫu là Pháp, Pháp mới sanh ra vạn vật. Vạn vật ấy do Tinh mà ra, tức nhiên là Tăng. Thần tức nhiên là Ịức Chí Tôn, Thần phân định Khí, Khí mới phát sanh ra Tinh. Phật là Ịức Chí Tôn, Pháp là Civa Phật tức Phật Mẫu, Tăng là vật loại trên CKVT nầy.
Ấy vậy, Ịạo Phật thờ Phật Mẫu mà không biết. Dầu không thờ mà Ịức Phật Mẫu vẫn ngồi từ tạo Thiên lập Ịịa đến giờ, tức nhiên là Ịấng tạo ra Vạn linh đó vậy."
3. Hạ Nguơn : là Nguơn Bảo tồn, ấy là Nguơn Tái tạo, tức là Nguơn Qui cổ, do Ịức Phật Christna điều khiển. Ngài là ngôi thứ ba, tượng trưng cuộc tuần hoàn, tiên tri cho nhơn loại biết việc trí xảo thuộc cơ Tranh đấu, cũng là cuối Hạ Nguơn Tam Chuyển, khởi xướng Thượng Nguơn Tứ Chuyển.
Thuyết đạo của Ịức Phạm Hộ Pháp : " Dầu cho những người nào chết nơi chơn trời góc bể đi nữa mà đầy đủ công nghiệp, tâm đức thì Phật Christna cũng lãnh lịnh Ịức Chí Tôn tuần du trên mặt thế mà rước Chơn linh ấy về ngay Bạch Ngọc Kinh."
Tóm lại, Ịạo Cao Ịài tạo tượng Tam Thế Phật nơi nóc Bát Quái Ịài Tòa Thánh là để tiêu biểu sự tuần hoàn trong định luật Tiến hóa của CKVT, khởi đi từ Thượng Nguơn, rồi dần qua Trung Nguơn, Hạ Nguơn, để trở lại Thượng Nguơn của Chuyển kế tiếp. Ba vị Phật ấy thay phiên nhau điều khiển 3 Nguơn, làm cho CKVT luôn luôn tiến hóa.