III. Nghi thức cúng Ịức Phật Mẫu tại Báo Ân Từ
Khi cúng Ịức Phật Mẫu tại Báo Ân Từ hay tại các Ịiện Thờ Phật Mẫu địa phương, tất cả mọi người, dù Chức sắc hay Chức việc Nam Nữ, đều phải mặc Ịạo phục giống như hàng Ịạo hữu, bởi v́ nơi đây, tất cả đều là con cái của Ịức Phật Mẫu, không phân biệt phẩm tước.
Cho nên trong đàn cúng Ịức Phật Mẫu, chúng ta thấy một sự b́nh đẳng rơ rệt giữa mọi tín đồ. Ai ai cũng đều mặc áo dài trắng như nhau, Nữ th́ đầu để trần, Nam th́ đội khăn đóng đen.
Trong con cái của Phật Mẫu, có người giàu sang, có người nghèo hèn, địa vị cao thấp, trí thức hay ngu dốt, nhưng t́nh thương của Bà MẸ thiêng liêng chan đều cho con cái như nhau, không v́ giàu hay địa vị cao mà thương nhiều, không v́ nghèo hèn ngu dốt mà thương ít. Cái công b́nh của Ịức Phật Mẫu thật là vô tận vô biên.
Ịức Phạm Hộ Pháp qui định cho Báo Ân Từ là Ịền thờ Ịức Phật Mẫu tạm thời tại Trung Ương Ṭa Thánh, với một nghi thức thờ phượng và cúng kiếng Ịức Phật Mẫu căn cứ theo nghi thức cúng Ịức Chí Tôn tại Ṭa Thánh.
Ịại đàn cúng Ịức Phật Mẫu tại Báo Ân Từ phải được cúng vào giờ Ngọ (12 giờ trưa), không được cúng vào giờ Tư (12 giờ khuya), v́ giờ Tư đặc biệt dành để cúng Ịức Chí Tôn tại Ịền Thánh.
Tại Báo Ân Từ, cúng Ịại đàn Ịức Phật Mẫu vào các ngày Sóc Vọng, các ngày Lễ Vía và có cúng Phật Mẫu vào Tứ thời mỗi ngày.
+ Cúng Ịức Phật Mẫu Ịại đàn vào giờ Ngọ tức là lúc 12 giờ trưa. Gọi cúng Ịại đàn là v́ trong các thời cúng nầy đều có Lễ sĩ điện lễ Dâng Tam bửu. Nhưng có 2 trường hợp :
- Ịại đàn với Nhạc tấu Quân Thiên 5 bài vào các ngày : Mùng 9 tháng Giêng, Rằm 3 Nguơn (tháng 1, tháng 7, tháng 10) và Rằm tháng 8 âm lịch Vía Ịức Phật Mẫu.
- Ịại đàn với Nhạc tấu Quân Thiên 3 bài vào các ngày mùng 1 và 15 của các tháng c̣n lại và ngày 24 tháng chạp Ịưa Chư Thánh Triều Thiên.
+ Cúng Ịức Phật Mẫu Tứ thời mỗi ngày vào các giờ : Tư (0 giờ tức 12 giờ khuya), Mẹo (6 giờ sáng), Ngo ĩ (12 giờ trưa), Dậu (18 giờ tức 6 giờ chiều).


A. Nghi thức cúng Ịức Phật Mẫu Ịại đàn
Sau đây, chúng tôi xin thuật lại diễn tiến của một thời cúng Ịức Phật Mẫu Ịại đàn lúc 12 giờ trưa tại Báo Ân Từ.
1 * Ịúng 12 giờ kém 10 phút :
Lễ vụ đánh 3 hồi kiểng : Khi đánh xong được 2 hồi th́ các tín đồ Nam Nữ theo 2 cửa chánh đi vào Báo Ân Từ. Các vị Kiểm Ịàn sắp đặt chỗ đứng cho thẳng hàng và trật tự.
- Các Nam tín đồ theo cửa bên Nam phái đi vào đứng sắp hàng trước Bàn thờ Chư Chơn Linh Nam Phái nhưng quay mặt vào giữa, tay bắt Ấn Tư đặt trước ngực.
- Các Nữ tín đồ theo cửa bên Nữ phái đi vào đứng sắp hàng trước Bàn thờ Chư Chơn Linh Nữ Phái nhưng quay mặt vào giữa, tay cũng bắt Ấn Tư đặt trước ngực.
Các Nhạc sĩ của Ban Nhạc và các Ịồng nhi Nam Nữ theo 2 cầu thang xoắn ở 2 bên, đi lên Lầu 1 Báo Ân Từ.
Khi sắp đặt chỗ đứng xong th́ vừa đúng 12 giờ trưa, nơi nhà gác trước Báo Ân Từ, trống canh điểm 12 tiếng.
2 * Ịúng 12 giờ trưa : Khởi chuông nhứt.
Người Chấp sự đứng trước Ịại hồng chung trên lầu chuông, nhịp 3 tiếng chuông, rồi khởi kệ 3 câu, dứt mỗi câu kệ th́ dọng một tiếng chuông lớn.
Bài Kệ Chuông Nhứt như sau :

" Văn chung khấu hướng huệ trưởng Càn khôn. (dọng 1 tiếng lớn)
Pháp giới chúng sanh đồng đăng bỉ ngạn. (dọng 1 tiếng lớn)
Án dà ra đế dạ Ta bà ha. " (dọng 1 tiếng lớn)
3 * Lễ xướng : Tịnh túc thị lập.
Tịnh túc thị lập là đều đứng hầu nghiêm trang.
Tất cả mọi người trong Ịàn đều phải đứng hầu nghiêm trang, kính cẩn, chờ hành lễ.
4 * Lễ xướng : Chấp sự giả các tư kỳ sự.
Những tín đồ có phận sự trong Ịàn cúng đến đứng tại vị trí của ḿnh để sẵn sàng làm phận sự của ḿnh theo nghi thức qui định.
5 * Khởi chuông nh́.
Người đứng trước cái Kiểng đánh lên 1 tiếng lớn để báo hiệu cho vị Chấp sự trên lầu chuông khởi kệ chuông nh́.
Người Chấp sự trên lầu chuông nhịp 3 tiếng chuông, rồi kệ 3 câu, dứt mỗi câu kệ, dọng một tiếng chuông lớn.
Bài Kệ Chuông Nh́ như sau :

" Nhứt vi u ám tất giai văn. (dọng 1 tiếng lớn)
Nhứt thiết chúng sanh thành Chánh giác. (dọng 1 tiếng lớn)
Án dà ra đế dạ Ta bà ha." (dọng 1 tiếng lớn)
Khi tiếng kệ chuông nh́ vừa dứt th́ :
6 * Lễ xướng : Cung thành thứ tự Nam Nữ nhập đàn.
Người Hầu chuông nơi Bửu điện khắc liên tiếp 3 tiếng bong, mọi người trong đàn đều xá đàn một xá, rồi quay người đứng nh́n lên Bàn thờ, thành ra như sắp hàng ngang, đứng nghiêm chỉnh, tay vẫn bắt Ấn Tư đặt trên ngực.
7 * Lễ xướng : Nhạc tấu Quân Thiên.
Ban Nhạc đánh trống Tiếp giá (Nghinh Thiên). Ịây là lúc Ịức Phật Mẫu, Cửu vị Nữ Phật, Bạch Vân Ịộng Chư Thánh, và các Ịấng Thiêng liêng giáng ngự nơi Bửu điện.
Dứt trống, Ban Nhạc ḥa tấu 3 bài Cổ nhạc : Ngũ Ịối Hạ, Long Ịăng, Tiểu Khúc. Nếu ḥa tấu 5 bài th́ : Xàng xê, Ngũ Ịối Thượng, Ngũ Ịối Hạ, Long Ịăng, Tiểu Khúc.
Các tín đồ trong Ịàn cúng phải tịnh tâm, đứng im lặng nghiêm trang tại chỗ, tuyệt đối không được đi tới đi lui.

8 * Lễ xướng : Nghệ hương án tiền.
Nghệ hương án tiền là đến trước bàn hương.
Các Lễ sĩ đều mặc áo rộng màu vàng. Hai cặp Lễ sĩ đăng-đài đứng hai bên chỗ Bàn Lễ sĩ (ở sau cùng). Cặp Lễ xướng đứng 2 bên Ngoại nghi. Cặp Lễ sĩ đăng th́ cầm chân đèn có gắn 1 cây đèn sáp đang cháy bên trên. Cặp Lễ sĩ đài th́ cầm đài (có một cây đèn sáp gắn bên cạnh đài), một bên đặt 3 cây nhang lớn bó lại (chưa đốt), bên kia đặt một lư trầm đă đốt cháy. Hai cặp đăng-đài đi lên đứng hai bên phía sau Ngoại nghi. Trống xây đờn bài Hạ.
9 * Lễ xướng : Giai qú.
Giai qú là đều qú xuống.
Người Hầu chuông khắc lần lượt 3 tiếng bong một cách chậm răi làm hiệu lịnh để mọi người trong đàn đều lần lượt xá xuống 3 xá rồi qú xuống.
C̣n hai cặp Lễ sĩ đăng-đài, 2 tay cầm đăng hay đài cung lên ngang trán, 2 chân lần lượt phết, nhúng và đá theo h́nh chữ TÂM ( ) theo 3 hồi trống đổ điều khiển, rồi qú xuống, một chân qú, một chân co lên đỡ đăng hay đài.
10 * Lễ xướng : Phần hương.
Phần hương là đốt nhang.
Vị tín đồ qú tại Ngoại nghi (Chức sắc Hiệp Thiên Ịài) cầm bó nhang 3 cây đưa vào 2 ngọn đèn đang chụm lại của 2 Lễ sĩ đăng đốt cho cháy đều, cầm hương xá 1 xá, trao lại cho cặp Lễ sĩ đài. Trống đánh thét lên cho đến khi hai cặp Lễ sĩ đăng-đài đứng dậy và xoay ḿnh day vô Nội nghi.
11 * Lễ xướng : Ịiệân hương.
Ịiện hương là Lễ sĩ, với cách đi đặc biệt theo h́nh chữ Tâm, đem hương dâng vào cho vị Chứng đàn.
Hai cặp Lễ sĩ đăng-đài đi từng bước lên Nội nghi, 2 tay cầm đăng hay đài cung lên ngang trán, 2 chân lần lượt phết, nhúng xuống rồi đá lên, vẽ h́nh chữ Tâm, đi 12 bước th́ lên tới Nội nghi, chỗ phía trước vị Chứng đàn qú , đứng day mặt vô. Mỗi bước đi lên của Lễ sĩ được điều khiển bởi trống và nhạc. Nhạc vô mặt trống đờn Nam Xuân chầu 4 lái. Hai vị Tiếp lễ đang đứng hầu Bàn thờ Ịức Phật Mẫu đi xuống đứng phía dưới 4 Lễ sĩ đăng-đài.
12 * Lễ xướng : Qú.
Trống đổ cho hai cặp Lễ sĩ đăng-đài cùng với 2 vị Tiếp lễ (Nữ phái) đồng qú xuống ở hai bên trước vị Chứng đàn. Lễ sĩ đài trao bó hương cho vị Chứng đàn.
- Người Hầu chuông khắc 1 tiếng bong : Mọi người chấp tay Ấn Tư đưa lên trán xá xuống 1 xá, vừa niệm :
Nam mô Diêu Tŕ Kim Mẫu Vô Cực Thiên Tôn.
- Người Hầu chuông khắc 1 tiếng bong thứ nh́ : Mọi người đều chấp tay lên trán xá xuống 1 xá, vừa niệm :
Nam mô Cửu vị Tiên Nương.
- Người Hầu chuông khắc 1 tiếng bong thứ ba : Mọi người đều chấp tay lên trán xá xuống 1 xá thứ ba, vừa niệm : Nam mô Bạch Vân Ịộng Chư Thánh.
Chúng ta thấy nơi gian giữa, từ Nội nghi ra đến Ngoại nghi, các Tín đồ Nữ phái qú thành 3 hàng dọc. Vị Chứng đàn qú trên hết và chính giữa. Từ Ngoại nghi đến Bàn Lễ sĩ, đặc biệt dành cho Chức sắc Hiệp Thiên Ịài qú cúng.
13 * Lễ xướng : Thành kỉnh tụng Niệm Hương chú.
Nhạc gài trống đờn bản Nam Ai. Ịồng nhi tụng bài Kinh Niệm Hương theo giọng Nam Ai :

Ịạo gốc bởi ḷng thành tín hiệp,
Ḷng nương nhang khói tiếp truyền ra.
....................................................
Nhờ Ơn Trên bổ báo phước lành.
Vị Chứng đàn cầm bó hương 3 cây đang cháy cung tay đưa lên ngang trán.
Khi Ịồng nhi tụng kinh đến danh hiệu của các Ịấng, Hầu chuông khắc 1 tiếng để mọi người trong Ịàn cúi đầu xuống tỏ ư kỉnh lễ.
14 * Lễ xướng : Thượng hương.
Thượng hương là đem hương dâng lên trên.
Vị Chứng đàn cầm bó hương xá 3 xá rồi trao cho vị Tiếp lễ, vị nầy đem bó hương cắm vào lư hương trên bàn thờ, và vị Tiếp lễ kia đặt lư trầm kế bên.
Hai cặp Lễ sĩ đăng-đài đứng dậy rồi theo điệu trống, phết, nhúng, đá theo h́nh chữ Tâm, kẻ bước tới người bước lui, sắp đặt quay lại, đặt đăng và đài bên hông, rồi đi trở về Bàn Lễ sĩ theo cách đi thông thường.
15 * Lễ xướng : Cúc cung bái.
Hầu chuông khắc lần lượt 3 tiếng bong. Sau mỗi tiếng bong, mọi người đều lạy xuống 1 lạy 3 gật, mỗi gật đều niệm danh hiệu của Ịức Phật Mẫu : " Nam mô Diêu Tŕ Kim Mẫu Vô Cực Thiên Tôn."
Tất cả 3 lạy 9 gật, nhớ mỗi gật đều niệm danh hiệu của Phật Mẫu. Mỗi lần lạy đều có nhạc đánh trống lập ban.
16 * Lễ xướng : Thành kỉnh tụng Khai Kinh chú.
Nhạc gài đờn Nam Ai. Ịồng nhi tụng bài Khai Kinh :

Biển trần khổ vơi vơi trời nước,
Ánh Thái dương giọi trước phương đông.
.......................................................
Sửa ḷng trong sạch tụng cầu Thánh kinh.
17 * Lễ xướng : Thành kỉnh tụng Phật Mẫu Chơn Kinh.
Nhạc gài trống giọng Nam Xuân. Ịồng nhi tụng bài Phật Mẫu Chơn Kinh :
Tạo Hóa Thiên huyền vi Thiên Hậu,
Chưởng Kim Bàn Phật Mẫu Diêu Tŕ.
...............................................................
Nhứt triêu nhứt tịch kỉnh bài mộ khang.
Nam mô Diêu Tŕ Kim Mẫu Tạo Hóa Huyền Thiên Cảm Bái.
Nam mô Ịại Từ Bi Năng Hỷ Xả Thiên Hậu Chí Tôn Ịại Bi Ịại Ái .
18 * Lễ xướng : Cúc cung bái. ( Phần nầy giống y như mục số 15).
19* Lễ xướng : Cung hiến Tiên Hoa.
Nhạc xây tá đờn bài Hạ. Hai cặp Lễ sĩ đăng-đài bước lên đứng đối diện tại Ngoại nghi. Cặp Lễ sĩ đài, một bên có đặt một b́nh hoa tươi 5 màu, bên kia có đặt một dĩa trái cây.
20 * Lễ xướng : Qú.
Hai cặp Lễ sĩ đăng-đài đồng qú xuống. Lúc đó trống đổ giót 3 hồi.
21 * Lễ xướng : Chỉnh Tiên Hoa.
Vị qú nơi Ngoại nghi lần lượt cầm b́nh hoa và dĩa trái cây lên xem xét, sửa lại cho tề chỉnh, cầm lên xá xuống 1 xá, rồi trao lại cho cặp Lễ sĩ cầm đài.
Hai cặp Lễ sĩ đăng-đài đứng dậy,sắp hàng day vô Bửu Ịiện. Nhạc đánh thét rồi đổ cho Lễ sĩ đứng lên, dứt thét.
22 * Lễ xướng : Ịiện Tiên Hoa.
Hai cặp Lễ sĩ đăng-đài đi từng bước lên Nội nghi, 2 tay cầm đăng hay đài cung lên ngang trán, 2 chân lần lượt phết, nhúng xuống đá lên, vẽ h́nh chữ Tâm, đi lên từng bước, đủ 12 bước là tới Nội nghi, chỗ vị Chứng đàn qú. Nhạc gài trống vô đờn Ịảo Ngũ Cung, Lễ sĩ cung tay chầu 8 lái.
Hai cặp Lễ sĩ đăng-đài khi bắt đầu bước đi lên th́ Ịồng nhi bắt đầu thài Bài Dâng Hoa :

"Từ Bi giá ngự rạng môn thiền,
Ịệ tử mừng nay hữu huệ duyên.
Năm sắc hoa tươi xin kỉnh lễ,
Cúi mong Phật Mẫu rưới ân Thiên."
Khi thài vừa dứt th́ hai cặp lễ sĩ đăng-đài cũng vừa đến Nội nghi, rồi day vào giữa, đứng 2 bên trước vị Chứng đàn. Hai Tiếp lễ cũng đi xuống đứng phía bên dưới 4 Lễ sĩ.
23 * Lễ xướng : Qú.
Trống đổ, hai cặp Lễ sĩ đăng-đài và cặp Tiếp lễ đồng qú xuống hai bên vị Chứng đàn.
Vị Chứng đàn tiếp lấy b́nh hoa, xá 3 xá có khắc 3 tiếng chuông, đưa lên trán dâng lời cầu nguyện. Xong, xá xuống 1 xá rồi trao cho vị Tiếp lễ.
24 * Lễ xướng : Thượng Tiên Hoa.
Cặp Tiếp lễ đem b́nh hoa và dĩa trái cây đặt lên Bàn thờ. Hai cặp Lễ sĩ đăng đài đứng dậy, theo điệu trống đổ, hai chân vẽ h́nh chữ Tâm, kẻ bước tới, người bước lui, sắp đặt quay lại, đăng và đài đặt bên hông, bước đi thông thường trở về Bàn Lễ sĩ. Nhạc thúc bụa cho Lễ sĩ đi xuống.
25 * Lễ xướng : Cúc cung bái.
(Phần nầy giống y như mục số 15).
26 * Lễ xướng : Cung hiến Tiên Tửu.
Hai cặp Lễ sĩ đăng-đài, từ Bàn Lễ sĩ, bước lên đứng đối diện nhau tại Ngoại nghi. Cặp Lễ sĩ đài, một bên có đặt một cái chung (chưa có rượu), c̣n bên kia đặt cái nhạo đựng rượu trắng, loại tốt.
27 * Lễ xướng : Qú.
Hai cặp Lễ sĩ đăng-đài đồng qú xuống. Lúc đó trống đổ giót 3 hồi.
28 * Lễ xướng : Chước tửu.
Chước tửu là rót rượu.
Vị qú nơi Ngoại nghi đưa tay cầm nhạo rót rượu vào chung nhắm chừng đủ 8 phân, rồi cầm chung rượu xá 1 xá, trao lại cho Lễ sĩ cầm đài. Xong hai cặp Lễ sĩ đăng-đài đứng dậy, sắp hàng day vô Bửu điện. Nhạc đánh thét cho Lễ sĩ đứng lên, dứt thét.
29 * Lễ xướng : Ịiện Tiên Tửu.
Hai cặp Lễ sĩ đăng-đài đi từng bước lên chỗ vị Chứng đàn qú trước Nội nghi giống như khi Ịiện Tiên Hoa. Nhạc đờn bản Ịảo Ngũ Cung.
Khi 2 cặp Lễ sĩ bắt đầu bước đi lên th́ Ịồng nhi bắt đầu thài Bài Dâng Rượu theo giọng Ịảo Ngũ Cung :

Thiên ân huệ chiếu giáng thiền minh,
Thành kỉnh Trường Xuân chước tửu quỳnh.
Lạc hứng khấu cung giai miễn lễ,
Thoát tai bá tánh ngưỡng ân sinh.
Khi thài vừa dứt th́ 2 cặp Lễ sĩ đăng-đài cũng vừa đến trước Nội nghi, nơi vị Chứng đàn qú, rồi đứng day vào giữa. Hai Tiếp lễ cũng vào đứng phía bên trên.
30 * Lễ xướng : Qú.
Hai cặp Lễ sĩ đăng-đài và cặp Tiếp lễ đồng qú xuống 2 bên vị Chứng đàn. Vị Chứng đàn cầm chung rượu, xá xuống 3 xá, có khắc 3 tiếng chuông, đưa lên trán cầu nguyện. Xong xá xuống 1 xá, rồi trao cho vị Tiếp lễ.
31 * Lễ xướng : Thượng Tiên Tửu.
Cặp Tiếp lễ đem chung rượu và nhạo rượu đặt trên bàn thờ. Hai cặp Lễ sĩ đăng-đài đứng dậy, nghe theo các điệu trống nhạc, bước theo h́nh chữ Tâm, kẻ bước tới người bước lui, sắp đặt quay lại, đăng hay đài được đặt ở hông, rồi đi trở về Bàn Lễ sĩ. (Bận đi xuống, bước đi thường, không theo chữ Tâm).
32 * Lễ xướng : Cúc cung bái.
(Lạy xuống 3 lạy 9 gật, giống y như mục 15).
33 * Lễ xướng : Cung hiến Tiên Trà.
Hai cặp Lễ sĩ đăng đài bước lên đứng đối diện nhau nơi Ngoại nghi. Cặp Lễ sĩ đài, một bên có đặt một cái chung (chưa có nước trà), c̣n bên kia đặt một b́nh nước trà nóng.
34 * Lễ xướng : Qú.
Hai cặp Lễ sĩ đăng-đài đồng qú xuống nơi Ngoại nghi. Lúc đó trống đổ giót 3 hồi.
35 * Lễ xướng : Ịiểm Trà.
Ịiểm trà là rót nước trà.
Trống thét, vị qú nơi Ngoại nghi cầm b́nh trà rót nước trà vào chung nhắm chừng đủ 8 phân, cầm lên xá xuống 1 xá, rồi trao lại cho cặp Lễ sĩ đài.
Hai cặp Lễ sĩ đăng-đài đứng dậy, day vô Bửu Ịiện.
36 * Lễ xướng : Ịiện Tiên Trà.
Trống đổ giót, hai cặp Lễ sĩ đăng-đài đi từng bước lên Nội nghi, nơi vị Chứng đàn qú, 2 tay cầm đăng hay đài cung lên ngang trán, 2 chân lần lượt phết, nhúng xuống rồi đá lên, vẽ nên h́nh chữ Tâm, từng bước đi lên đến Nội nghi.
Trong lúc đó Ban Nhạc đờn bản Ịảo Ngũ Cung.
Hai cặp Lễ sĩ đăng-đài khi bắt đầu điện lên th́ Ịồng nhi bắt đầu thài Bài Dâng Trà theo giọng Ịảo Ngũ Cung :

Mai xuân nguyệt cúc vị trà hương,
Kỉnh lễ thành tâm hiến bửu tương.
Ngưỡng vọng Từ Bi gia tế phước,
Khai minh Ịại Ịạo hộ thanh bường.
Khi thài vừa dứt th́ hai cặp Lễ sĩ đăng-đài cũng vừa đến Nội nghi, rồi đứng day mặt vào giữa. Hai vị Tiếp lễ đi xuống đứng phía dưới 4 Lễ sĩ.
37 * Lễ xướng : Qú.
Hai cặp Lễ sĩ đăng-đài và cặp Tiếp lễ đều qú xuống hai bên vị Chứng đàn. Vị Chứng đàn cầm chung nước trà xá xuống 3 xá có điểm chuông theo mỗi xá, đưa lên trán cầu nguyện. Xong, xá xuống 1 xá, rồi trao cho 2 vị Tiếp lễ.
38 * Lễ xướng : Thượng Tiên Trà.
Cặp Tiếp lễ đem b́nh trà và chung nước trà lên đặt trên Bàn thờ. Hai cặp Lễ sĩ đăng-đài đứng dậy, nghe theo điệu trống nhạc, bước theo h́nh chữ Tâm, kẻ bước tới người bước lui, sắp đặt quay lại rồi đặt đăng hay đài bên hông, đi theo cách thông thường trở về Bàn Lễ sĩ.
39 * Lễ xướng : Cúc cung bái.
(Lạy xuống 3 lạy 9 gật, giống y như mục 15).
40 * Lễ xướng : Sớ văn thượng tấu.
Từ Bàn Lễ sĩ, cặp Lễ sĩ đăng đi lên Nội nghi (không điện), vị đọc sớ cũng nối bước lên theo. Cặp Tiếp lễ, một vị đi lên Bàn thờ thỉnh Sớ văn đem xuống, vị kia th́ bưng cái lư dùng để đốt sớ, cùng đi xuống đứng phía dưới cặp Lễ sĩ đăng. Tất cả 5 vị đứng sắp hàng hai bên vị Chứng đàn và quay mặt vào giữa. Nhạc xây tá đờn bài Hạ.
41 * Lễ xướng : Qú.
Tất cả 5 vị trên đều qú xuống. Vị Tiếp lễ đưa bao sớ có đựng Sớ văn cho vị Chứng đàn. Vị Chứng đàn cầm hai tay, xá xuống 3 xá có điểm 3 tiếng bong, đưa lên trán cầu nguyện, xong xá 1 xá.
42 * Lễ xướng : Thành độc Sớ văn.
Vị Chứng đàn lấy tờ Sớ văn trong bao sớ ra, trao cho vị đọc sớ, rồi hai tay cầm bao sớ kính cẩn đặt lên trán.
Vị đọc sớ mở tờ Sớ văn ra, bắt đầu đọc to lên, giọng trầm bổng, và dừng lại một chút nơi danh hiệu của các Ịấng, để Hầu chuông khắc một tiếng bong làm hiệu cho mọi người trong đàn cúi đầu kỉnh lễ, có tiếng trống đổ theo.
Sau đây là Sớ văn cúng Ịại đàn Ịức Phật Mẫu ngày 16-6-Mậu Dần (dl 6-8-1998), Nữ Chơn Nhơn Nguyễn thị Khéo (Cơ Quan Phước Thiện) đứng sớ chứng đàn.

ỊẠI ỊẠO TAM KỲ PHỔ ỊỘ

(Thất thập tam niên)

TAM GIÁO QUI NGUYÊN, NGŨ CHI PHỤC NHỨT.
Thời duy,
Thiên vận Mậu Dần niên, Lục ngoạt, Thập ngũ nhựt, Ngọ thời, hiện tại Việt Nam quốc, Tây Ninh tỉnh, Ḥa Thành huyện, cư trụ Báo Ân Từ chi trung.
Kim Ịệ tử Nguyễn thị Khéo, công đồng chư Thiện Nam Tín Nữ đẳng, qú tại Ịiện tiền, thành tâm tŕnh tấu.
HUỲNH KIM KHUYẾT NỘI :
Huyền Khung Cao Thượng Ịế Ngọc Hoàng Ịại Thiên Tôn,
Diêu Tŕ Kim Mẫu Vô Cực Thiên Tôn,
TAM TÔNG CHƠN GIÁO :
Tây Phương Giáo Chủ Thích Ca Mâu Ni Thế Tôn,
Thái Thượng Ịạo Tổ Tam Thanh Ứng Hóa Thiên Tôn,
Khổng Thánh Tiên Sư Hưng Nho Thạnh Thế Thiên Tôn,
TAM KỲ PHỔ ỊỘ TAM TRẤN OAI NGHIÊM
Thường Cư Nam Hải Quan Âm Như Lai,
Lư Ịại Tiên Trưởng kiêm Giáo Tông Ịại Ịạo Tam Kỳ Phổ Ịộ,
Hiệp Thiên Ịại Ịế Quan Thánh Ịế Quân,
Gia Tô Giáo Chủ Cứu Thế Thiên Tôn,
Thái Công Tướng Phụ Quảng Pháp Thiên Tôn,
Tam Châu Bát Bộ Hộ Pháp Thiên Tôn.
Thập Phương Chư Phật, Vạn Chưởng Chư Tiên, Liên Ịài chi Hạ
Kim v́ Vọng nhựt lương thần, chư Thiện Nam Tín Nữ đẳng nghiêm thiết đàn tràng, hương, đăng, hoa, trà, quả, thanh chước chi nghi, thành tâm hiến lễ.
Ngưỡng vọng Ịức Kim Bàn Phật Mẫu dĩ đức từ bi, chuyển họa vi phước, thoát ách tiêu tai, thế giới an ninh, cộng ḥa nhơn loại, Tổ quốc Việt Nam đạt vinh quang, sanh chúng an cư lạc nghiệp, phục hồi Ịường Ngu chi phong hóa.
Ngưỡng vọng Ịức Kim Bàn Phật Mẫu phát hạ hồng ân, hoằng khai Ịại Ịạo, độ tận chúng sanh, hiệp trí ḥa tâm, tinh thần qui nhứt, vĩnh sùng Chánh giáo, giải thoát tiền khiên, triêm ngưỡng Mẫu ân tứ phước.
Ngưỡng vọng Ịức Kim Bàn Phật Mẫu cứu độ các đẳng Chơn linh quá văng, tảo đắc siêu thăng, an nhàn Cực Lạc.
Chư Ịệ tử đồng thành tâm khẩn nguyện cúc cung khấu bái thượng tấu, dĩ văn.
Ịệ tử : Nguyễn thị Khéo
Ịến đây, trống và Nhạc ngưng lại một chút để vị Chứng đàn và tất cả tín đồ trong đàn cầu nguyện.
43 * Lễ xướng : Cung phần Sớ văn.
Cung phần Sớ văn là cung kính đốt bài văn sớ.
Vị Chứng đàn xếp tờ Sớ đặt trở vào bao, xá 3 xá, rồi đưa vào 2 ngọn đèn chụm lại của cặp Lễ sĩ đăng, đốt cho cháy chừng phân nửa, rồi bỏ vào lư, vị Tiếp Lễ đem cái lư ấy lên đặt kế lư hương trên bàn thờ. Trống đổ 3 hồi dài.
Cặp Lễ sĩ đăng đứng dậy, đi trở về Bàn Lễ sĩ. Vị đọc sớ cũng bước theo trở về chỗ cũ.
44 * Lễ xướng : Cúc cung bái.
(Tất cả lạy 3 lạy 9 gật, giống y như mục 15).
45* Lễ xướng : Thành tâm tụng Ngũ Nguyện.
Nhạc tệt vô đờn lớp trống Xuân. Ịồng nhi tụng Bài Ngũ Nguyện theo giọng Nam Xuân :

Nam mô Nhứt Nguyện Ịại Ịạo hoằng khai,
Nh́ Nguyện Phổ độ chúng sanh,
Tam Nguyện xá tội đệ tử,
Tứ Nguyện thiên hạ thái b́nh,
Ngũ Nguyện Thánh Thất an ninh.
Trống tịch theo mỗi câu nguyện, rồi điểm mỗi khi dứt câu nguyện, mọi người đều cúi đầu.
46 * Lễ xướng : Cúc cung bái.
(Tất cả lạy 3 lạy 9 gật, giống y như nơi mục 15).
47 * Lễ xướng : Hưng b́nh thân.
Tất cả mọi người đang qú cúng trong đàn đều đứng dậy và đứng yên tại vị trí ḿnh. Nhạc đánh trống thét.
48 * Lễ xướng : Cung thành thứ tự phân lập Tam ban.
Hầu chuông lần lượt điểm 3 tiếng chuông, mọi người đang đứng, xá sâu xuống 3 xá, rồi quay ra phía sau theo chiều từ bên phải xoay qua bên trái ở trước mặt (tức ngược chiều quay của kim đồng hồ ), xá 1 xá. Xong, tất cả quay ḿnh đứng day mặt vào giữa y như lúc nhập đàn.
Lúc đó, trống thét đánh tới không cho dứt, v́ e lúc lui ra làm xao động, mất nghiêm.
+ 6 Lễ sĩ, 2 vị Tiếp lễ, vị đọc sớ đi vào đàn giữa, đứng sắp hàng ngang, chuẩn bị qú lạy Ịức Phật Mẫu. Người Hầu chuông khắc chuông làm hiệu cho tất cả qú xuống, niệm danh hiệu Ịức Phật Mẫu, Cửu vị Tiên Nương và Bạch Vân Ịộng chư Thánh, cầu nguyện và lạy 3 lạy 9 gật, mỗi gật niệm danh hiệu của Ịức Phật Mẫu. Lạy xong, đứng dậy xá 3 xá, quay ra sau xá 1 xá, rồi lui về chỗ cũ.
+ Tiếp theo là các Ịồng nhi vào lạy Ịức Phật Mẫu theo cách thức giống như các Lễ sĩ ở trên.
+ Kế đó là các Nhạc sĩ trong Ban Nhạc vào lạy Ịức Phật Mẫu theo cách thức giống như các Lễ sĩ.
+ Sau cùng các tín đồ bên ngoài vào lạy Phật Mẫu.
Lạy xong, tất cả đều trở về vị trí cũ.
Một đoạn trống đánh thét lên rồi dứt. Người có phận sự đánh 1 tiếng kiểng lớn cho vị Chấp sự trên lầu chuông biết đặng dọng chuông Băi đàn.
Người Chấp sự nhịp 3 tiếng chuông rồi khởi kệ chuông Băi đàn. Sau mỗi câu kệ, dọng một tiếng chuông lớn.
Bài Kệ Chuông Băi đàn :
- Ịàn tràng viên măn Chức sắc qui nguyên, vĩnh mộc từ ân phong điều vơ thuận. (dọng 1 tiếng lớn)
- Thiên phong hải chúng quốc thới dân an, hồi hướng đàn trường tận thâu Pháp giới. (dọng 1 tiếng lớn)
- Án dà ra đế dạ Ta bà ha. (dọng 1 tiếng lớn)
Khi tiếng chuông kệ thứ 3 vừa dứt th́ :
49 * Lễ xướng : Lễ thành.
Người Hầu chuông điểm liên tiếp 3 tiếng bong, tất cả đều xá đàn 1 xá, rồi vị Chứng đàn khởi đi ra trước, người đứng kế nối bước theo, lần lượt đi ra khỏi Chánh điện. Ở hai gian bên thờ Chư Chơn Linh Nam Phái và Nữ Phái, người đứng trong cùng đi ra trước, rồi người đứng kế nối theo đi ra cho đến hết. Nhạc đổ trống rồi thét, đánh tán điệu rồi qua Tiền bần Hậu phú và dứt tịch là hết.
Ịàn cúng chấm dứt.
Sau đây là Bài dạy các Nhạc sĩ Ban Nhạc đờn cúng Ịại đàn Ịức Phật Mẫu của Nhạc sư Trần thiện Niệm ngày 9-11-Tân Mùi (dl 14-12-1991) :
1. Tới 11 giờ 35 phút, Ban Nhạc lo chuẩn bị trước, nhứt là chỉnh soạn các món Nhạc khí và nhân viên của ḿnh. C̣n 15 phút là 12 giờ th́ đến lễ bái rồi đến ngồi vào ghế bán nguyệt, so dây đờn nhỏ nhẹ, nhứt là kèn và trống cơm, muốn thử kêu rơ ràng phải tại cơ sở của ḿnh, c̣n đến giờ cúng th́ thử nhỏ cho biết ăn giọng âm thanh với đờn mà thôi.
2. Lên trước Ịại điện không được hút thuốc, nói chuyện quá ồn ào, mất vẻ trang nghiêm, v́ nơi đây tất cả phải tịnh tâm đảnh lễ. C̣n hút thuốc là trược đối với Thiêng liêng, hơn nữa khi đi cúng cũng đă súc miệng rồi.
3. Các môn chánh của Nhạc phải là người có phẩm lớn và đạo hạnh mà làm chuẩn hướng.
Nhạc Tấu Quân Thiên : Trống gài đầu trung b́nh, bạc không phép lướt trống, v́ thúc lẹ th́ lớp và âm thanh không phân minh, làm giảm uy hùng của Tiếp giá. C̣n đờn 3 hay 5 bài th́ cần đờn lẹ lên. Nhớ tôn ư của Ịức Hộ Pháp : Không hối thúc Tiếp giá mà hối thúc đờn.
4. Tới từng Ịiện Hương : Ịờn Xuân Ịiện không đờn lơi, cũng không đờn lớp trống Xuân. Khi Lễ qú, toàn thể nghe chuông thỉnh Thánh, Nhạc rao đặng vô đờn Nam Ai, Giáo nhi Ịồng nhi đọc Kinh Niệm Hương, đừng đờn đọc kinh lơi v́ giọng kinh quá trầm, chữ kinh lệch lạc, bổn đạo mỏi, giảm tín ngưỡng. Tới bài Khai Kinh cũng giọng Nam Ai. Hai bài nầy cần thúc nhịp lại.
5. Trống lập ban : Trống nhỏ ngắn gọn. Các môn tum, bạc, kèn, và phụ, chờ gài thủ vô sau nghe đúng pháp, c̣n đổ ồn lên một lượt làm lấp mất tiếng câu xướng của Lễ sĩ, đổ kéo dài thời gian làm mất 1 lạy của tập thể.
6. Tới đờn Xuân, Giáo nhi Ịồng nhi đọc Phật Mẫu Chơn Kinh, giữ mức trung b́nh, lẹ quá mất giọng Xuân, cũng không đờn lớp trống Xuân (v́ như đă nêu phần trên), dứt trống lập ban lạy.
7. Lễ Ịiện Tam Bửu : Qua những lớp bài Hạ và trống thét, lớp trống thét không mỏ bạc lẹ quá mất điệu thuần hậu trung dung, tới gài Ịảo Ngũ Cung, giữ mực trung b́nh. Lễ tới Nội nghi, tới thượng Tam Bửu, Lễ sĩ đổi sang th́ Nhạc thúc mực trung b́nh mà thôi, lẹ quá giảm giá nhịp điệu Nhạc Thánh Ịường.
8. Trống lập ban lạy, một ḿnh trống đổ nhỏ gài thủ th́ các môn phụ lập vô thủ nhịp sau c̣n đổ rầm lên lấp xướng, trễ lạy lụp chụp có khi Lễ phải chờ v́ Lễ hưng Nhạc tác.
9. Ịến tấu Sớ Văn : Từ xây tá đến thét ngắn. Lưu ư tới câu sớ quan trọng, điểm trống. Tôn kính sự uy linh hơn (đổ ro roi điểm ba) câu trung b́nh th́ điểm trung b́nh (không ro mà điểm ba). Tới Phần Sớ, có vẻ tôn nghiêm dâng uy hùng tiếp thét luôn.
10. Ịến Ngũ Nguyện, gài trống vô đờn, chừng mức hồi khởi đầu không lẹ không chậm (như đờn Xuân và Tiếp giá mới vô nhịp ban đầu) tới đây mới đờn lớp trống Xuân, với 5 câu Nguyện, cuối cùng tận tâm cầu đảo của toàn thể đặng măn đàn. Khi 3 lạy xong, nghe chuông, toàn thể đứng lên và đứng lưỡng ban.
11. Nhạc c̣n trổi đều, do Lễ sĩ, Giáo nhi Ịồng nhi, Trật tự, Kiểm đàn lạy, c̣n Nhạc khi măn 5 câu Nguyện th́ lo thi nhau mà lễ bái. Ịến đây đồng chờ tiếng Kiểng và 3 tiếng chuông.
12. Lễ sĩ xướng : Lễ Thành. Nhạc đổ trống gài lớp Thái b́nh, tiền bần hậu phú rồi dứt tịch măn đàn.