TẠI SAO T̉A THÁNH CÓ HAI MƯƠI TÁM CỘT RỒNG?
 
Đó là ư nghĩa tượng trưng và thay thế cho "Nhị Thập Bát Tú" tức các Ịấng Thần, Thánh, Tiên, Phật chầu Thượng-Ịế nơi Bạch-Ngọc-Kinh.
Sự sơn đủ các màu sắc, c̣n có ư-nghĩa tượng trưng đủ ba thời kỳ phổ-độ chúng sanh;
- Hồi NHỨT-KỲ PHỔ-DỘ: có Thanh-Dương đại-hội, là một hội để phán-đoán công nghiệp tu hành và tâm đức của nhơn sanh một cách công b́nh do Ịức Nhiên-Ịăng Cổ-Phật điều khiển.
- NHỊ-KỲ PHỔ-DỘ: có Hồng-Dương đại hội cũng là một cuộc hội các đẳng chơn hồn chúng sanh để căn cứ quá tŕnh sinh hoạt một kiếp mà phán đoán tội lỗi một cách công b́nh do Ịức Di-Ịà điều khiển.
- C̣n TAM-KỲ PHỔ-ỊỘ nầy là Bạch-Dương đại-hội, mục đích cũng phán-đoán tội lỗi chúng sanh như Nhứt-Kỳ và Nhị-Kỳ Phổ-Ịộ, do Ịức Phật Di-Lạc điều khiển. V́ vậy tượng Rồng sơn trắng ở Bát-Quái-Ịài dưới quả Càn-Khôn, đó là tiêu biểu thời kỳ Bạch-Dương đại-hộị C̣n tượng cột h́nh Rồng sơn vàng chung quanh Bát-Quái-Ịài là ư nghĩa tượng trưng và thay thế chư Phật chứng Hội Long-Hoa (chúng tôi đă giăi ư nghĩa Hội Long-Hoa ở đoạn trước).
 

TẠI SAO TƯỢNG H̀NH CỘT RỒNG HÁ MIỆNG?

 
V́ từ trước về Bí-pháp để được đắc đạo đều được giữ kín và c̣n cho rằng "Thiên Cơ Bất Khả Lậu". Từ ngày Ịại-Ịạo Cao-Ịài khai mở đến nay th́ các Ịấng Thiêng-Liêng đă giáng cơ-bút dạy rơ để cho nhơn loại có thể tu luyện mà tác Tiên tác Phật tại thế nầỵ
Hơn nữa Ịạo nào cũng căn cứ Ẫkhẩu xuất ngônỮ mà h́nh dung đạo-đức và sự chơn giả, nên tượng h́nh cột Rồng há miệng cũng c̣n là ư nghĩa dùng "Khẩu-Phát-Ngôn" cảnh tỉnh thế nhân hồi tâm, hướng thiện, băi bỏ mê tín dị-đoan.
Quan sát nghệ thuật kiến-trúc nội dung Ṭa-Thánh xong và nghe thuật lại ư nghĩa từng chi tiết bao hàm những bí ẩn huyền vi làm cho du-khách cảm thấy lâng lâng cơi ḷng khi trở bước...
Ra khỏi mấy ḷng căn Ṭa-Thánh, du-khách nh́n lên mái hiên chung quanh Ṭa-Thánh sẽ thấy có đúc những khuôn h́nh tṛn, đường kính độ ba tấc. Trong khuôn ấy có chạm đôi Hạc bay trước ánh mặt trời, ư nghĩa như sau:
Phát họa h́nh ảnh nầy theo câu của Ịức Thánh "Lung kê hữu mễ, than hỏa cận; giả hạc vô lương thiên địa khoan" nghĩa là: con gà ăn no mặc ḷng, nhưng nồi nước và bếp lửa sẵn kề; hạc nọ dầu thiếu thức ăn chớ trời đất mênh mông mặc t́nh thong thả...
Ấy là tiêu biểu cho thế nhân thức tỉnh. Người đời chớ v́ "ăn" mà hôn mê đến đổi giam ḿnh trong ṿng lao lư, sự chết chóc sẳn kề bên cũng không haỵ
Hăy xem ḱa hạc nọ ví như kẻ hiền thức thời, hiểu thế dầu khan hiếm thực vật, song vẫn được tự do, thong thả...
H́nh ảnh đôi hạc vỗ cánh, bay cao trước ánh mặt trời, du-khách c̣n đang nghĩ-ngợi vu vơ... Nhưng du khách sẽ để ư những dây nho, trái nho và lá nho quanh hiên Ṭa-Thánh, ư nghĩa như sau:
- Cũng như ở đoạn trước, tại cửa đi vào, chúng tôi có thuật đại-cương ư-nghĩa tượng trưng thời kỳ Nho tông chuyển thế.
Song tại Ṭa-Thánh dây nho, trái nho và lá nho lại tượng trưng "Tam-Bửu": Tinh, Khí, Thần như sau:
- Dây nho tượng trưng TINH,
- Rựơu nho tượng trưng KHÍ,
- Trái nho tựơng trưng THẦN.
Tinh, Khí, Thần nầy gọi là "TAM-BỬU". Bởi nền Ịại-Ịạo Tam-Kỳ Phổ-Ịộ mỗi khi cúng tế đều có dâng Tam-Bửu là:
- Hoa tượng trưng TINH
- Rượu tượng trưng KHÍ
- Trà tượng trưng THẦN
Tam-Bửu nầy dâng lên Ịức Chí-Tôn và các Ịấng Thiêng-Liêng để tỏ ḷng thành kính. Vả lại, cơ huyền vi đă định: TINH, KHÍ, THẦN là yếu nhiệm sự đắc Ịạọ Ịức Chí-Tôn giáng cơ về sự mầu nhiệm ấy như sau:
"Lập Tam-Kỳ Phổ-Ịộ, duy Thầy cho THẦN hiệp TINH, KHÍ; hiệp đủ TAM-BỬU là cơ mầu nhiệm, siêu phàm, nhập Thánh. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nguồn cội Tiên, Phật yếu nhiệm là tại đó".
V́ vậy, phác họa trên hiên chung quanh Ṭa-Thánh, những dây nho, trái nho và lá nho ư nghĩa Tam-Bửu hiệp nhứt, thể hiện sự mầu nhiệm cho kẻ chơn tu siêu phàm nhập Thánh.
Ngoài ra, dưới những dây nho nầy chung quanh vách Ṭa Thánh có các khuôn h́nh tam giác trong Thiên Nhăn phản chiếu trên chín chia, dưới bảy chia ư nghĩa như sau:
Khuôn h́nh Tam-giác: ba cạnh liền với nhau ấy tượng trưng Tam-Giáo ( Đạo Nho, Đạo Tiên, Đạo Phật ) qui nguyên; Thiên Nhăn giữa tượng trưng Ịức Thượng-Ịế -nguồn cội Tam-Giáọ V́ mục đích thực hiện của Tam-Giáo là hướng về Ịấng Thượng-Ịế tối cao, tối trọng trên cơi vô h́nh. Dầu cho Ịạo nào cũng vậy, mục đích của sự phổ-độ chúng sanh là để trở về nguồn sanh hóa của ḿnh tức là Trời vậỵ
Chín chia trên tượng trưng Cửu-Thiên Khai-Hóa nghĩa là chín tầng Trời được Thượng-Ịế mở rộng rước chúng sanh đầy đủ tâm đức, tu hành. Bảy chia dưới ư nghĩa d́m thất-t́nh nhân loại ấy là ḱm hăm đi thất t́nh, tức bảy t́nh: mừng, giận, buồn, vui, thương, ghét, muốn của nhơn sanh để bớt sự dục vọng si-mê cơi trần tục lụy, mà gắng bước trở về cơi Bồng Lai, Tiên Cảnh.
Ngoài ra, ư nghĩa khuôn Thiên Nhăn ấy c̣n là tiêu biểu qui củ chuẩn thằng của Tôn-giáo Ịại-Ịạo Tam-Kỳ Phổ-Ịộ, mục đích tiêu biểu cho chức sắc chức việc truyền bá Ịạo hiểu rằng: Ịạo vốn căn bản mực thước, qui củ nhứt định không ai được sửa cảị
Ịến đây, đă thể hiện những điều bí ẩn trong Ṭa-Thánh Tây-Ninh. Nhưng c̣n vấn đề Bí-pháp liên quan đến cơ huyền vi chúng tôi không được bàn đến...
Quan sát xong sự kiến trúc với thể thức kỳ diệu nầy, thấy thể hiện một công tŕnh vĩ-đại phi thường, khiến du-khách sẽ bâng khuâng muốn t́m hiểu nguyên nhân xây cất Ṭa-Thánh, tức là lịch-sử kiến-trúc Ṭa-Thánh vậỵ