VICTOR HUGO (1802-1885)

Tiểu sử Văn hào Victor Hugo

 

Victor Hugo sanh ngày 26-2-1802 tại Besancon nước Pháp. Khi mẹ cậu sanh ra, cậu rất bé nhỏ và yếu ớt, đă tưởng khó nuôi, nhưng mẹ cậu cố gắng săn sóc và cứu được cậu. Cha của Victor Hugo là Léopold Hugo, gốc ở Loraine, làm chức Đại Tá trong quân đội dưới triều vua Napoléon. Mẹ là Sophie Trébuchet, gốc ở Bretagne.  Victor Hugo có 2 người anh tên là : Abel Hugo và Eugène Hugo.  Ông Léopold và bà Sophie đều là người rất tốt, săn sóc các con chu đáo, nhưng tư tưởng và tánh t́nh lại đối nghịch nhau, ông th́ có tư tưởng cộng ḥa và tánh ham vui, c̣n bà th́ bảo hoàng và nghiêm khắc.  Ông Léopold thường ở ngoài mặt trận, chỉ huy quân đội, hết đi từ Ư đến Y Pha Nho, dắt theo một cô t́nh nhân là Catherine Thomas. Bà Sophie sống tại Paris với các con trong một ngôi nhà có vườn rộng, trồng nhiều hoa ở đường Feuillantines.  Một Linh mục già đă hoàn tục tên là Larivière được giao phó cho việc dạy học vỡ ḷng cho cậu Victor. Ông thấy cậu đă tự học lấy và đă biết đọc rồi, nên liền dạy ngay cho cậu tiếng La tinh và cậu Victor rất thích học cổ ngữ nầy.  Năm 1811, Léopold Hugo được thăng lên cấp tướng, phong làm Công Tước, cai trị 3 tỉnh ở Y Pha Nho. Bà Sophie dắt con qua ở với chồng, cũng mong cùng chồng hưởng cảnh phú quí. Nhưng 2 ông bà lại bất b́nh với nhau, bà trở về Paris với 2 con là Eugène và Victor, để Abel ở lại với cha. Trở về nhà ở Feuillantines, Victor lại học với thầy cũ và đọc rất nhiều sách của J.J. Rousseau, Diderot, Voltaire, ? rồi lại tự tập làm thơ. Chẳng cần biết vần, biết cước, cứ làm. Làm xong lại ngâm lên, nghe không êm tai th́ sửa, ḍ dẫm như thế, cậu Victor đă t́m được những qui tắc của một loại thơ 12 cước (Alexandrin). Năm 1814, cha của Victor trở về Pháp. Ông đưa các con vào trọ học ở một tư thục đường Saint Marguerite. Thế là chấm dứt thời kỳ vui vẻ của tuổi thơ. Năm 1816, cậu theo học tại trường Trung học Louis Le Grand cùng với anh Eugène. Chương tŕnh học rất nặng, học suốt từ sáng đến chiều, nhưng hễ rảnh lúc nào là cậu Victor làm thơ lúc ấy. Đến cuối năm 1817, Victor 15 tuổi, cậu đă có một tập thơ đầu tiên : Poésies diverses gồm mấy ngàn câu thơ. Cậu cũng viết được một vở hài kịch, một vở bi kịch năm hồi, một thiên anh hùng ca. Hàn Lâm Viện Pháp mở một cuộc thi về thơ với đề tài : Cái vui của sự học trong mọi hoàn cảnh của đời người. Cậu Victor liền làm xong một bài thơ gồm 334 câu và nhờ một thầy Giám thị trong trường nội trú dắt học sinh đi chơi về phía Hàn Lâm Viện, rồi trong lúc các bạn đang đứng ngắm lâu đài, th́ cậu và thầy Giám thị chạy vào Hàn Lâm Viện nộp bản dự thi. Tác phẩm dự thi của cậu Victor Hugo được xếp hạng 9 và viên thư kư của Viện Hàn Lâm ghi rằng : Nên khuyến khích thi sĩ trẻ tuổi nầy nếu quả thực mới 15 tuổi. Tập thơ không được giải thưởng, nhưng cậu Victor lại nổi danh. Các báo ở Paris đều viết bài khen cậu là thần đồng. Các vị giáo sư dạy cậu cũng có biệt nhăn đối với cậu. Ít lâu sau, cậu viết được một truyện trung b́nh đặt tên là Buozargal, nói về cuộc nổi loạn ở Saint Dominique. Kỹ thuật viết đă có đoạn già dặn không kém những truyện hay nhất của Mérimée. Cậu Victor Hugo đă sớm phát triển tài năng về 2 mặt : Thơ và Văn. Tháng 2 năm 1818, hai ông bà Léopold và Sophie ly thân nhau. Abel đă đi làm có tiền, c̣n Eugène và Victor được cha trợ cấp đủ tiền để học môn luật. Họ chỉ ghi tên học chớ không đến lớp mà về nhà ở với Mẹ. Bà cho 2 anh em được tự do v́ tin rằng con ḿnh không thể hư và chắc chắn sẽ nổi danh sau nầy. Thi đàn Académie des Jeux floraux ở Toulouse tổ chức một cuộc thi về thơ với đầu đề là : Dựng lại tượng vua Henri IV. Victor liền lao vào làm một bài dự thi : Cậu dùng thể thơ 12 cước xen lẫn 8 cước, kỹ thuật đă cao, cân đối nhịp nhàng. Bài được chấm giải nhất, thắng Lamartine, lúc đó hơn cậu 10 tuổi. Victor gặp lại cô bạn gái thuở ấu thơ tên là Adèle Foucher rất đẹp. Họ yêu nhau ngay, nhưng mẹ của Victor Hugo không đồng ư cho Victor cưới Adèle, nên 2 gia đ́nh tuyệt giao với nhau. Victor lúc ấy 17 tuổi, đă nếm mùi đau khổ của ái t́nh. Để quên đau khổ, Victor vùi đầu vào nghiên cứu sách vở rồi viết lách. Tháng 12 năm 1819, Victor cùng với 2 anh quyết định cho ra một tờ Tuần báo Văn nghệ lấy tên là Conservateur littéraire. Abel viết được ít bài, Eugène góp được vài bài thơ, c̣n bao nhiêu Victor lănh hết. Cậu viết đủ thứ đề tài văn học như : Văn, Thơ, Kịch, Truyện ngắn, phê b́nh, giới thiệu. Cậu làm việc rất thận trọng, tra cứu tài liệu kỹ lưỡng, suy nghĩ chính xác. Tờ báo đứng được 16 tháng. Victor viết được 112 bài báo, 22 bài thơ, kư 10 bút hiệu khác nhau. Hơn một năm gắng sức làm việc để xây dựng tờ báo, tuy không đem lại cho gia đ́nh một nguồn lợi vật chất đáng kể nào, nhưng lại đem đến cho Victor một cái lợi rất lớn về tinh thần. Victor có dịp suy nghĩ về mọi vấn đề : Văn nghệ, chính trị, tôn giáo và t́nh yêu. Victor luyện tập được cây bút của ḿnh, tăng ḷng tự tin, nhất là có dịp gắng sức tối đa để phát triển tài năng. Một cái lợi nữa là Victor có được một số bạn văn nghệ sĩ đang nổi tiếng lúc bấy giờ. Tháng 6 năm 1821, mẹ của Victor đau nặng qua đời. Ba anh em lo chôn cất mẹ trong nỗi nhớ thương, u sầu và chán năn. Victor t́m đến người yêu cũ là Adèle Foucher nối lại cuộc t́nh. Ba anh em bây giờ rất nghèo. Victor xin cha cho cưới Adèle. Ông không cản nhưng khuyên cậu hăy đợi đến lúc làm có nhiều tiền. Năm 1922, Victor Hugo xuất bản tập thơ ODES (đoản thi) được trả tác quyền là 750 quan. Kế đó, triều đ́nh Pháp ân cấp cho Vicor một khoản tiền là 1200 quan mỗi năm để khuyến khích tài năng.

Có được khá nhiều tiền, chàng Victor cử hành lễ cưới Adèle tại nhà thờ Saint Sulpice ngày 22-10-1822, lúc đó Victor Hugo 20 tuổi. Sau đêm tân hôn vui vẻ th́ sáng lại, anh của Victor nổi điên, đập phá lung tung. Trong nhà ai cũng nghĩ rằng Eugène trước đây thầm yêu Adèle nên bây giờ thất vọng hóa điên.  Victor phải đưa anh về ở chung với cha đang ở Blois, rồi sau đó đưa Eugène vào nhà thương điên và ở đó tới chết.  Năm 1823, Victor xuất bản tập truyện HAN D'ISLANDE gồm 4 quyển, tả những cảnh rùng rợn tàn ác phi nhân xen với một cuộc t́nh của một đôi nam nữ yêu nhau cuồng nhiệt. Trí tưởng tượng của Victor thật phong phú ghê gớm làm cho độc giả phải say mê và phát hoảng. Victor Hugo lại được Bộ Trưởng Nội Vụ Chánh phủ ân cấp cho 2000 quan mỗi năm, nhập với ân cấp cũ của triều đ́nh là 1200 quan, tổng cộng là 3200 quan mỗi năm. Rồi tác quyền của các tập thơ và truyện được 3000 quan nữa. Lúc đó, Victor Hugo đă khá phong lưu rồi.

Năm 1824, hai vợ chồng mướn một nhà riêng tại đường Vaugirard. Vợ Hugo sanh được một gái đặt tên là Léopoldine Hugo. Năm 1825, Victor được ân tứ Bắc Đẩu Bội Tinh, cùng một lượt với Lamartine. Ḍng Bourbon đang làm vua nước Pháp, đối với Victor Hugo như vậy là ân hậu lắm, nhưng Victor lại ngưỡng mộ Bonaparte hơn. Victor vẫn làm thơ theo com-măn của triều đ́nh : Bài ODE SUR LE SACRE DE CHARLES X, đă tả buổi lễ gia miện của vua Charles X với lời thơ thật trang nghiêm và hoa mỹ, được vua rất thích, liền ân tứ cho tác giả 2000 quan và cho phép vào bệ kiến vua. Nghệ thuật làm thơ của Victor cũng tăng tiến. Chàng sáng tác ra những thể điệu mới : 3 cước xen lẫn 5 cước hoặc 10 cước, dùng nhiều chữ thích hợp để tạo nhạc cho thơ. Victor Hugo xuất bản tập thơ : ODES et BALLADES (Đoản ca và tục dao). Lamartine thân mật góp ư : Đừng lập dị, cái đó là tṛ tiểu xảo không hợp với anh. Saint Breuve, một nhà phê b́nh, viết trên tờ báo Globe một bài phân tích tỉ mỉ thơ của Victor Hugo, khen là thơ hay, tuy tác giả có tài nhưng lại khuyên là đừng nên thái quá. Victor say mê sáng tác, Ông dự định viết một kịch về Cromwell, Ông t́m tài liệu trong cả 100 quyển sách, rồi từ tháng 8 năm 1826, Ông bắt đầu xây dựng kịch. Viết kịch CROMWELL xong, Ông đọc cho các bạn thân nghe theo tục lệ đương thời. Các bạn đều nhận xét : Kịch vừa bi vừa hài, kỹ thuật mới mẻ, ư tứ mạnh bạo. Do đó kịch không được diễn. Victor liền viết một Bài Tựa cho vở kịch để bênh vực ư kiến của ḿnh, là muốn mở ra một chân trời mới cho ngành kịch. Bài Tựa nầy rất dài, đầy đủ ư nghĩa, được xem là một bản Tuyên ngôn khai sanh một trường phái mới trong văn học Pháp : Đó là trường phái Lăng mạn (Romantisme) mà Victor Hugo là lănh tụ.

Trong bộ ba : Lamartine, Alfred de Vigny, Victor Hugo, th́ Victor nhỏ tuổi nhứt, nhưng lại uy tín nhứt.

Tiếp theo, Victor Hugo cho ra đời tập thơ LES ORIENTALES, để tả cảnh những xứ phương Đông của Âu Châu như Hy Lạp, Thổ Nhĩ Kỳ. Tập thơ nầy ra đời rất hợp thời v́ lúc đó Hy Lạp đang chiến đấu với Thổ Nhĩ Kỳ để giành độc lập. Cả Âu Châu đang hướng về cuộc chiến đó. Tập thơ nầy rất linh động, phong phú về h́nh thức lẫn nội dung. Những đoạn viết rất hùng hồn như tiếng kèn tiếng trống thúc quân, những đoạn tả cảnh thật đẹp và nên thơ, cảnh hoàng hôn, thiếu nữ mơ mộng nằm đưa vơng bên hồ. Victor chưa bao giờ đến những nước phương Đông ấy, toàn là chuyện tưởng tượng thôi, nhưng lại rất hấp dẫn. Sức tưởng tượng của Victor Hugo thật kinh khủng. Kịch bản Cromwell không diễn được, Victor Hugo viết tiếp kịch MARION DE LORME, đề tài lấy trong lịch sử đời vua Louis XIII : Một kỹ nữ được cải hóa nhờ một t́nh yêu trong sạch và nghiêm trang của một thanh niên. Kịch nầy cũng bị kiểm duyệt, không diễn được. Nhưng không năn chí, Victor soạn tiếp một bi kịch lấy tên là HERMANI (1830) : Một thiếu nữ đẹp là nàng Donasol có tới 3 người đàn ông theo đuổi, một ông lăo, một ông vua, và một thanh niên bị đày tên Hermani. Nàng chỉ yêu Hermani. Hai người sống hoàn toàn với nhau trong một đêm rồi họ cùng tự tử để giữ cho mối t́nh chung thủy. Kịch nầy được phép diễn. Khán giả chia làm 2 phe : Ủng hộ và chống đối làm cho náo loạn cả lên. Nhà xuất bản Mane xin trả cho Victor 5000 quan để được in kịch. Thực may cho Hugo, trong nhà chỉ c̣n 50 quan. Báo chí lúc đó cũng phê b́nh sôi nổi, khen chê có đủ, chỉ lợi cho ông bầu rạp hát và tác giả. Victor Hugo kư hợp đồng với nhà xuất bản Gosselin để giao tiểu thuyết NOTRE DAME DE PARIS (Nhà thờ Đức Bà Ba-Lê), Ông mới soạn xong tài liệu nhưng chưa viết v́ bận viết kịch Hermani và tập luyện các vai diễn kịch. Chỉ c̣n 6 tháng nữa là tới hạn hợp đồng, nếu để trễ th́ bị phạt. Victor quyết tâm hoàn thành tác phẩm đúng hạn hợp đồng. Ông chuẩn bị đầy đủ giấy mực, rồi khóa kín cửa lại, nhứt định không ra khỏi nhà để dành thời giờ hoàn toàn lo viết cho xong tác phẩm. Truyện được viết theo chủ đề là : Con người đều có số mạng an bày. Số mạng bám chặt con người như con diều hâu quắp lấy con gà, hay con nhện ôm lấy con ruồi. Truyện bắt đầu tả lại đời sống cơ cực của giới dân nghèo dưới triều vua Louis XI của nước Pháp. Trong đám người nầy, có Cô Esméralda, sống bằng nghề phù thủy, bói tướng số. Cô c̣n trẻ, rất đẹp và ngây thơ, trong sạch, được nhiều người yêu mến. Cô bị ông Phó Giám Mục tên là Claude Frollo ở trong Nhà thờ Đức Bà Ba-lê yêu thầm nhớ trộm. Vị Phó Giám Mục nầy ḷng c̣n phàm tục, nên cho người bắt cóc Cô Esméralda. Một người gù lưng , vừa câm vừa điếc, tên là Quasimodo có phận sự kéo chuông nhà thờ, thấy vậy mới cứu thoát cô và đem giấu kín trong giáo đường. Sau đó, Cô Esméralda cũng không thoát nạn, bị bắt và bị đem ra xét xử. Cô bị thương nặng, sắp chết, th́ Quasimodo lại hiện ra cứu thoát Cô lần thứ nh́ và đem giấu vào một nơi thật kín. Một thời gian sau, người ta mới t́m được xác của Cô Esméralda nằm trong tay của xác Quasimodo chết khô bên cạnh. Tiểu thuyết nầy không có tính cách bài xích giáo hội Thiên Chúa giáo mà chỉ rơ rằng Nhơn hư chớ Đạo bất hư. Toàn truyện gần như xảy ra trong bối cảnh Nhà thờ Đức Bà Ba-lê, được mô tả rất tỉ mỉ, linh động và chính xác.  Victor Hugo vẫn dùng kỹ thuật sở trường của ḿnh là đưa ra những cái tương phản để đập vào óc độc giả : tương phản giữa Thánh tâm và dục vọng cuồng loạn của một tu sĩ cao cấp như Claude Frollo, tương phản giữa h́nh dáng xấu xí và tâm hồn cao quí của Quasimodo, tương phản giữa tánh t́nh ngây thơ trong trắng và số phận đen tối của Cô Esméralda. Tác phẩm NOTRE DAME DE PARIS được giao cho nhà xuất bản đúng thời hạn và độc giả mọi giới đọc say mê và hoan nghinh nhiệt liệt. Trong gia đ́nh, Victor Hugo rất đau buồn v́ vợ là Adèle lại lén lút thư từ qua lại với Saint Breuve là bạn của Victor Hugo, nhưng v́ Victor là thủ lănh của trường phái Lăng mạn nên phải giữ thái độ kẻ cả, và nỗi ḷng đau khổ đó được trút vào các vần thơ tuyệt tác.  Do đó, năm 1831, tập thơ FEUILLES D'AUTOMNE ra đời, rằng hay th́ thật là hay, nghe ra ngậm đắng nuốt cay thế nào ! Chính Saint Breuve cũng nh́n nhận tập thơ nầy quá hay. Nghệ thuật của Victor Hugo đă nhờ sự đau khổ trui luyện thêm già dặn, hết bồng bột cuồng nhiệt như lúc trẻ, mà lại đăm chiêu sầu muộn của người già. Lúc đó Victor 33 tuổi. Victor Hugo trở lại viết kịch để mau có tiền nuôi gia đ́nh đông con đă lớn rồi. Năm 1832, Ông viết bi kịch lịch sử : LE ROI S'AMUSE (Ông vua ăn chơi) tả lại đời sống trụy lạc của vua Fran cois I. Kịch bản nầy không hay và bị cấm. Năm 1833, Victor Hugo bèn viết tiếp kịch : LUCRÈCE BORGIA, nội dung nói lên t́nh mẫu tử của một bà quí tộc tên là Lucrèce Borgia đối với đứa con riêng của bà, mặc dầu đứa con riêng nầy là Đại Úy Gennaro luôn luôn oán ghét và khinh bỉ bà.  Trong thời gian diễn kịch nầy, Victor Hugo gặp một mối t́nh thứ 2 : Đào hát Juliette Drouet. Tài năng của nàng không hay nhưng nhan sắc của nàng rất quyến rủ. Nàng là một kỹ nữ qua tay nhiều người đàn ông giàu có, nhưng nàng luôn luôn ao ước gặp một người thực sự yêu nàng để nàng có thể sống một đời c̣n lại được lương thiện để nuôi nấng và dạy dỗ đứa con gái yêu quí của nàng. Victor Hugo và Juliette gặp nhau th́ yêu nhau ngay một cách tha thiết. Nàng quyết định hy sinh tất cả và chịu đựng tất cả để xây dựng cuộc đời với Victor Hugo. Bây giờ th́ Victor cảm thấy rất sung sướng. Ông không c̣n yêu Adèle tha thiết như thuở ban đầu. Adèle cứ sốngg cuộc đời của Adèle với các bạn tâm t́nh lần lượt là Saint Breuve, vàThéophile Gautier. C̣n Victor Hugo th́ sống cuộc đời của Hugo cùng với người t́nh Juliette. Những nghẹn ngào trong Feuilles d'automne (Lá thu) đă dứt để bắt qua những tiếng hát hoàng hôn : LES CHANTS du CRÉPUSCULE (1835). Giọng thơ trong tác phẩm nầy rất cảm động, nhạc th́ tuyệt. Năm 1836, Victor Hugo ứng cử vào Hàn Lâm Viện nhưng lại thua phiếu một nhà soạn kịch tầm thường là Mercier Dupaty. Victor đợi kỳ bầu cử sau, nhưng lại rớt nữa. Trong lúc nầy, Victor viết vở kịch RUY BLAS (1838).  Năm 1839, hai vị trong Viện Hàn Lâm qua đời, nên bầu 2 vị mới thay thế. Victor lại bị rớt 2 lần nữa. Tất cả bị rớt 4 lần. Lần nào 2 bậc thiên tài Chateaubriand và Lamartine đều ủng hộ và bỏ thăm cho Victor Hugo nhưng vẫn bị rớt.Măi đến năm 1841, Victor mới thắng cử và được vô Hàn Lâm Viện.  Năm 1843, Ông viết kịch LES BURGRAVES. Kịch nầy viết rất hay, tả tâm trạng của 2 anh em ruột cùng yêu một cô gái đẹp, rồi hai anh em lại sanh thù oán nhau. Kịch nầy có nhiều đoạn rất hùng tráng, nhưng khi diễn, khán giả không hoan nghinh v́ họ đă chán Hư khúc, họ muốn trở về với bi kịch cổ điển. Victor Hugo buồn rầu v́ kịch thất bại, lại đau buồn hơn khi hay tin con gái lớn và chàng rễ đi du lịch, tắm biển cùng bị chết đuối (1843). Nỗi buồn nầy được ghi lại trong tập thơ bất hủ LES CONTEMPLATIONS (Trầm tư). Năm 1848, cách mạng Pháp bùng nổ lật đổ vua Louis Philippe và thành lập chế độ cộng ḥa. Victor Hugo ủng hộ rất hăng Chính phủ cộng ḥa. Ông cùng với Lamartine và Louis Napoléon Bonaparte được bầu vào Quốc hội Lập hiến để thàh lập Hiến Pháp.

Gần tới ngày bầu cử Tổng Thống, Louis Napoléon Bonaparte được dân chúng ủng hộ nồng nhiệt và sau đó đă đắc cử Tổng Thống của Chánh phủ Cộng hoà. Victor Hugo trước đây đă ủng hộ Louis Napoléon Bonaparte, nhưng lần lần thấy Napoléon lo củng cố địa vị đặng làm vua chớ không mở rộng tự do dân chủ. Victor đâm chán và trở lại chống Napoléon một cách dữ dội. Ngày 2-12-1851 lúc 8 giờ sáng, Victor Hugo đang làm việc th́ có người tới báo tin là có cuộc đảo chánh, Louis Bonaparte giải tán Quốc Hội, tự ḿnh lên ngôi Hoàng Đế, lấy hiệu là Napoléon III.  Victor Hugo vội vàng thay quần áo, nói vắn tắt cho vợ hiểu t́nh h́nh chánh trị đang đổi thay nghiêm trọng. Ông đi t́m các bạn, tập hợp lại, hô hào tranh đấu, viết tuyên ngôn, tổ chức biểu t́nh lật đổ Napoléon III. Nhưng dân chúng Pháp đă chán năn cảnh hỗn loạn đổ máu, nên phong trào xẹp dần. Các bạn lần lượt bị bắt, c̣n Victor Hugo th́ nhờ Juliette làm giấy tờ giả mạo trốn qua được Bruxelles nước Bỉ, sống lưu vong, chỉ có Juliette đi theo Ông và nàng sung sướng tưởng rằng sẽ được chung sống với Ông, nhưng Victor Hugo gạt ngang bảo nàng phải mướn nhà ở riêng gần đó.  Ông vẫn viết và hô hào chống lại Napoléon III, đồng thời Ông viết tập HISTOIRE D'UN CRIME (Lịch sử một tội ác) để kể tội Napoléon III, nhưng v́ thiếu tài liệu chính xác nên Ông đành bỏ dở, rồi viết tập sách trào phúng tựa đề NAPOLÉON, LE PETIT (Napoléon, thằng bé con) để mạt sát Napoléon III. Victor Hugo ngại rằng khi tập sách nầy in ra th́ vợ con Ông đang sống tại Paris sẽ bị bắt giam và Chánh phủ Bỉ có thể trục xuất Ông ra khỏi Bruxelles. Do đó Ông viết thơ về bảo vợ bán hết gia sản, chuyển qua ở Saint Hélier của đảo Jersey thuộc nước Anh, gần bờ biển nước Pháp. Tháng 8 năm 1852, cả nhà đều qua tới đảo Jersey. Ông và Juliette cũng qua đó. Juliette mướn một căn nhà gần biệt thự của Ông để ở. Xong rồi, Victor Hugo mới tung ra tập sách Napoléon Le Petit về Pháp. Dân chúng lén truyền tay nhau đọc say mê. Người ta lại dịch ra tiếng Anh và tiếng Y Pha Nho, in cả triệu bản. Tiếp theo, Victor Hugo viết một tập thơ nhan đề LES CHÂTIMENTS (1853) cũng để mạt sát Napoléon. Một việc lư thú xảy đến với Victor Hugo lúc ở đảo Jersey là Bà bạn Delphine de Giradin từ Pháp qua thăm, bày cho Ông cầu cơ giao tiếp các chơn linh vô h́nh. Họ dùng một cái Bàn quay và kiếm một con đồng. Cầu 5 đêm liên tiếp, cơ không lên. Đến khi Victor Hugo ṭ ṃ đến xem th́ cơ lên liền. Bà Giradin hỏi : Ai đó ? Cái bàn trả lời : Léopoldine (Tên đứa con gái lớn bị chết đuối với chồng năm 1843 khi đi du lịch). Victor Hugo rất ngạc nhiên, hỏi Léopoldine đủ thứ chuyện. Con đồng trong buổi cầu cơ đó là Vacquerie, người thân tín của gia đ́nh Hugo. Đêm 11-9-1853, buổi xây bàn được tổ chức, có mặt Ông Bà Victor Hugo, Cậu Charles Hugo, Cậu Francois Hugo, Cô Madelène Hugo, Đại Tá Le Flo, Bà Giradin, Ông De Tréveneuse, Ông Auguste Vacquerie. Đêm ấy, vong linh Cô Léopoldine giáng bàn thăm hỏi cha mẹ và tiết lộ nhiều điều huyền bí nơi cơi vô h́nh. Đêm 13-9-1853, tiếp tục xây bàn, có vong linh xưng là Bóng Hư Linh giáng bảo Victor Hugo hăy đặt trọn đức tin vào Thượng Đế. Tiếp tục xây bàn, Victor Hugo thông công được với các Đấng như : Socrate, Luther, Mahomet, Jésus, Moise, .. và thông công với các danh nhân như : Shakespeare, Molière, Racine, ? Có nhiều vong linh ẩn danh như : Sứ giả Thượng Đế, Người trong cơi mộng, Bóng dưới mồ, Thần chết, ? cũng có giáng bàn. Đêm 11-10-1853, nhận thấy những điều tiết lộ, những lời khuyên bảo, những giáo lư và triết lư nhận được từ cơi vô h́nh nhờ vào việc xây bàn, rất hữu ích cho loài người, nên Victor Hugo hỏi vong linh đang giáng bàn :

Những lời vàng ngọc mà chúng tôi nhận được từ bấy lâu nay, thật đáng xem là một chơn truyền quí báu, chúng tôi có nên in thành sách để phổ biến cho mọi người cùng học đặng chăng ?  Vong linh ấy đáp : - Không, v́ chưa đến ngày giờ.

- Đến bao giờ? Chúng tôi c̣n sống đến ngày đó không . Nếu không thấy nơi nầy th́ sẽ được thấy ở nơi khác. Chừng đến ngày giờ, sẽ có lịnh. Hiện tại, có thể phổ biến hạn chế cho những người có đức tin. Kể từ đó, V. Hugo rất tin tưởng những vấn đề siêu h́nh, sự bất diệt của linh hồn, sự hiện hữu của Thần linh.Về sau, những Thánh giáo trong các cuộc xây bàn nói trên được ông Gustave Simon in thành sách với tựa đề là: LES TABLES TOURNANTES de JERSEY chez VICTOR HUGO. Sách này được tái bản mười lần, làm chấn động dư luận nơi nước Pháp và thế giới.  Năm 1855, Nữ hoàng Anh Victoria và vua Pháp Napoléon III giao hảo với nhau, do đó chánh phủ Anh ra lịnh di chuyển bọn lưu vong Pháp qua đảo Guernesey ở gần đó.

Hugo và gia đ́nh cũng phải tuân lịnh. Đảo Guernesey nhỏ và hoang vu hơn đảo Jersey, nhưng V. Hugo lại thích hơn v́ ông vốn thích cảnh biển. Ông để râu, để tóc, ăn mặc như dân chài, lân la tṛ chuyện với họ về đời sống của họ và về biển cả. Lúc đó, tập thơ Les Contemplations của Ông được phép xuất bản ở Pháp (1856), nhà xuất bản Hetzel gởi đến cho Ông 20.000 quan tiền tác quyền. Victor Hugo liền dùng tiền đó mua ngay một biệt thự ở đảo Guernesey, và như vậy, theo luật nước Anh, ông khỏi bị trục xuất nữa.  Pḥng làm việc của V. Hugo trên lầu có ban công hướng về nhà của Juliette. Như lệ thường, nàng vẫn say mê chép bản thảo của Ông. Victor cảm thấy ở đây rất thảnh thơi nên Ông làm việc rất hăng. Ông viết tập thơ LA LÉGENDE DES SIÈCLES (Truyện hoang đường của các thế kỷ). Năm 1860, Victor Hugo xem lại các tài liệu để viết tiểu thuyết LES MISÉRABLES (Những người khốn khổ). Nhà xuất bản Hetzel ngại không dám in. Nhà xuất bản Albert Lacroix ở Bỉ liền nhận in ngay và mua tác quyền trong 12 năm với số tiền là 300.000 quan. Lần đầu tiên, Victor có được số tiền lớn như vậy.  Năm 1862, tác phẩm in xong, phát hành, thành công rực rỡ. Lacroix lăi được 517.000 quan. Tác phẩm nầy như một tiếng pháo vang lên thúc đẩy tầng lớp lao động nghèo khổ đứng lên làm cách mạng.

Tiếp theo sự thành công nầy, Victor viết tiếp : LES TRAVAILLEURS de LA MER (Người lao động của biển), xuất bản năm 1866. Tác phẩm nầy ngắn hơn Les Misérables, nhưng lại thành công hơn v́ Victor không nói triết lư nữa, mà dùng trí tưởng tượng quái đản để viết lôi cuốn độc giả.  Lúc nầy, Victor Hugo giàu rồi, nhưng Ông không cho vợ con phung phí mà dùng tiền nầy để giúp đỡ người nghèo và những thân hữu kém may mắn.

Tháng 8 năm 1868, Bà Adèle vợ của Victor Hugo, sau một cơn bạo bịnh, đă qua đời. Victor cho đưa linh cữu của Bà về Pháp, dặn các con ghi lên mộ của Bà hàng chữ : ADÈLE - VỢ của VICTOR HUGO.  Năm 1869, chế độ của Napoléon III bắt đầu sụp đổ.  Năm 1870, Pháp đánh thua Đức luôn 3 trận. Victor Hugo cùng với Juliette xuống tàu đi Bruxelles và từ đó đi xe lửa về Paris. Rất đông dân chúng ra tận ga đón rước Ông.  Victor Hugo trở lại hoạt động chánh trị rất hăng, được bầu vào Quốc hội và làm thủ lănh nhóm Cộng ḥa, nhưng phe quân chủ vẫn c̣n thắng thế hơn, thương thuyết với Đức xin đ́nh chiến và Pháp chịu bồi thường chiến tranh.  Bao nhiêu chương tŕnh dự định thực hiện của Ông đều không thành tựu như : Băi bỏ án tử h́nh, cải thiện tư pháp, thành lập Liên bang Âu châu, giáo dục miễn phí và cưỡng bách, tăng quyền lợi cho phụ nữ. Victor Hugo quá chán năn, nên Ông quyết định rút lui khỏi Quốc hội. Ông trở về đời sống của người văn nghệ sĩ thuần túy, sáng tác thêm 2 tác phẩm : L'ANNÉE TERRIBLE (Năm khủng khiếp) và QUATRE VINGT TREIZE (Chín mươi ba). Cả hai tập nầy cũng đều bất hủ. Năm 1877, Victor Hugo viết xong tập thơ L'ART D'ÊTRE GRAND PÈRE (Nghệ thuật làm Ông Nội). Độc giả cũng rất hoan nghinh tập thơ nầy v́ nó ghi lại những cảm xúc êm đềm, những nụ cười hồn nhiên, hai mái tóc một bạc phơ một đen nhánh kề nhau. Lần đầu tiên trong thi ca, Victor Hugo đă đưa vào những nét đẹp hồn nhiên của trẻ thơ.  Hoàng đế nước Brazil là Don Pedro qua thăm nước Pháp, rồi lấy tư cách là một độc giả, nhà vua đến thăm Victor Hugo. Thật là một vinh dự cho Victor.  Năm 1882, Lễ Bát tuần của Victor Hugo được tổ chức lớn lao như Lễ Quốc Khánh. Thủ Tướng Jules Ferry, đại diện chánh phủ Pháp đến chúc thọ Ông, dân chúng và học sinh diễn hành qua trước nhà và Đại lộ trước nhà Ông mang tên Hugo. Victor Hugo đă đạt đến tột đỉnh vinh quang của người cầm bút. Chưa có văn thi sĩ nào từ xưa tới nay được như vậy.  Năm 1883, Bà Juliette bị ung thư bao tử và từ trần, thọ 77 tuổi. Victor không chánh thức cưới Bà nhưng mọi người đều xem Juliette như vợ chánh thức của Ông. Bà đă giúp Ông rất nhiều trong công việc sáng tác.  Victor Hugo tới tuổi nầy bắt đầu lẩn thẩn và viết di chúc : Tặng 40.000 quan cho người nghèo, liệm ông trong cổ quan tài của hạng người nghèo, bản thảo tặng cho Thư viện Quốc gia Paris. Những lúc tỉnh táo, Ông vẫn làm thơ. Câu thơ cuối cùng, Ông viết : C'est ici le combat du jour et la nuit. (Đây là cuộc chiến đấu của ánh sáng và bóng tối). Ngày 22-5-1885, Ông bị sưng phổi rồi mất, thọ 83 tuổi. Khi hay tin Victor Hugo chết, cả Thượng và Hạ Nghị Viện đều ngưng họp để tưởng niệm Ông. Nước Pháp làm lễ quốc táng cho Ông, quan tài được đặt tại Khải Hoàn Môn và được an táng trong Đền Panthéon, nơi an nghĩ của những danh nhân có công lớn với dân tộc Pháp.

PHẦN KẾT :

Victor Hugo là một Văn thi sĩ thiên tài độc đáo nhất của nước Pháp vào thế kỷ thứ 19. Ông luôn luôn chủ trương văn thi sĩ có sứ mạng chỉ đường dẫn lối cho dân chúng. Ông đă rất trung thành xứng đáng với sứ mạng đó. Chu trương nầy giống như chủ trương của phương Đông : Văn dĩ tải Đạo.

Người văn nhân thi sĩ học được kinh sách của Thánh Hiền đời trước th́ phải biết dùng văn chương thi phú mà truyền bá đạo lư cho mọi người.

Victor Hugo đă giải quyết được nhiều vấn đề băn khoăn thắc mắc của thời đại Ông :

- Vấn đề nghèo đói là nguyên nhân của tội lỗi, dốt nát là nguyên nhân của sai lầm.

- Vấn đề cái tốt cái xấu, cái thiện cái ác.

- Vấn đề Thượng Đế và con người, Thượng Đế và vũ trụ.

Khi Victor Hugo thoát xác th́ Chơn linh của Ngài trở về Bạch Vân Động (Quảng Hàn Cung) nơi cơi thiêng liêng, v́ Ngài là một vị Thánh ở trong động đó, Đạo hiệu là Nguyệt Tâm Chơn Nhơn.

Khi Đức Chí Tôn mở Đạo Cao Đài tại nước VN vào năm 1926, th́ qua năm 1927, Đức Phạm Hộ Pháp vâng lịnh Đức Chí Tôn sang Nam Vang, thủ đô nước Cao Miên, mở Đạo và thành lập Hội Thánh Ngoại Giáo tại đó, trụ sở đặt tại Thánh Thất Kim Biên, và Đức Nguyệt Tâm Chơn Nhơn lănh lịnh Đức Chí Tôn làm Chưởng Đạo cầm quyền điều khiển Hội Thánh Ngoại Giáo. " Bần đạo khi đắc lịnh làm Chưởng Đạo lập Hội Thánh giáo đạo tha phương, th́ tùng ḷng bác ái của Chí Tôn, mở rộng thế cho nhơn sanh dâng công đổi vị. Bần đạo chẳng kể là Nguyên nhân, Hóa nhân, hay là Quỉ nhân, ví biết lập công th́ thành Đạo." (TNHT. II. 84)  Đức Nguyệt Tâm Chơn Nhơn thường giáng cơ điều hành Hội Thánh Ngoại Giáo và chuyện văn cùng Đức Phạm Hộ Pháp, những điều Đức Hộ Pháp thắc mắc thường được đem ra hỏi Đức Nguyệt Tâm, được Ngài giải đáp thỏa đáng. Chính Đức Nguyệt Tâm Chơn Nhơn vâng lịnh Đức Chí Tôn giáng cơ lập các phẩm Chức sắc HTĐ dưới Thập nhị Thời Quân để làm tay chân cho quyền Tư Pháp của Đạo. Xin chép ra sau đây bài Thánh giáo quan trọng ấy, đăng trong Đạo Sử II của Bà Nữ Đầu Sư Hương Hiếu, trang 319 chót : Ṭa Thánh ngày 16 tháng2 năm Ất Hợi (dl 20 Mars 1935)

CHƯỞNG ĐẠO NGUYỆT TÂM CHƠN NHƠN  ou Victor Hugo Cười ? Khi nảy có Thượng Phẩm và Quyền Giáo Tông nơi đây, 2 vị mới hộ tiếng Nữ phái? Cười ? Quư hóa dữ ha !  Thưa Hộ Pháp, Bần đạo để lời chia vui cùng Ngài, khi hôm qua, nhờ có Thánh chỉ Chí Tôn, nên mới đặng rộng đường xuất Thánh. Bần đạo có để lời trân trọng cầu thưởng cho học tu nên mới đặng cao phong phẩm giá. Cười ? Phẩm trật rắc rối khó nói rơ, nhưng chia ba : Pháp, Đạo, Thế, th́ theo sự hiểu biết của Bần đạo như vầy :

SĨ TẢI là Secretaire Archiviste.

Lên phẩm TRUYỀN TRẠNG là Greffier.

Rồi lên phẩm THỪA SỬ là Commissaire de la justice.

Phẩm GIÁM ĐẠO là Inspecteur.

Lên phẩm CẢI TRẠNG là Avocat.

Lên phẩm CHƯỞNG ẤN là Chancelier.

Lên phẩm ấy rồi tùy phái mà lên Đại vị Hiệp Thiên Đài, nhưng phải biết rằng : Chưởng Ấn phải lên Đại vị TIẾP DẪN ĐẠO NHƠN mà đắc phong phổ thông đặng một nước nào rồi mới vào Chánh vị.

Lợi và mấy vị kia là Sĩ Tải của HTĐ mà thôi.

THĂNG.

Hai người con trai của Victor Hugo và Bà Adèle Foucher là : Charles Hugo và Francois Hugo, kỳ nầy đầu kiếp ở VN : Charles Hugo đầu kiếp là Ông Đặng Trung Chữ, Đạo hiệu Ngạn Sơn, đắc phong Giáo Sư CTĐ Thượng Chữ Thanh (năm 1934); c̣n Francois Hugo đầu kiếp là Ông Trần quang Vinh, Đạo hiệu Hiển Trung, đắc phong Giáo Sư CTĐ Thượng Vinh Thanh (năm 1934), về sau cả 2 vị đều được thăng Phối Sư.

Sau đây là bài giáng cơ của Bà Adèle Foucher nói chuyện với 2 con trai là Charles và Francois :

Nam Vang, 11 giờ đêm ngày 16-2-1933, tại tư gia của Cao Tiếp Đạo

Pḥ loan : Hộ Pháp + Tiếp Đạo.

Hầu đàn : GS Thượng Bảy Thanh

GS Thượng Chữ Thanh

GS Thượng Vinh Thanh.

VICTOR HUGO

Xin chào chư Hiền Hữu và chư Hiền muội. Charles và Francois, Mẹ của hai con đến.  Bà VICTOR HUGO, nhũ danh ADÈLE FOUCHER  Các con đứng dậy, khóc !  Suốt đời Mẹ không ngăn nổi ư chí của cha các con, đặc biệt trong những hành động nhân ái của người, luôn luôn người tranh đấu chống tàn sát. Sau khi người qua đời, người vẫn không từ bỏ ư định.  Người gởi 2 con tiếp tục sự nghiệp của người, giữa những kẻ đă chối bỏ 2 con. Bởi bội bạc, họ chồng chất những mưu mô xấu xa, những vu khống và bất công.  Cha 2 con đă thu được kết quả ǵ ?  Người có đủ tài năng thấu đáo trong cơi vô vi.  Không, mặc dầu Mẹ khóc, người nhứt quyết đưa các con vào thế giới khủng khiếp đó. Vacquerie, nó cũng tái kiếp. Nó thường tự nhủ rằng địa cầu quyến rũ nó. Nó sắp làm Đại chánh khách theo dấu Léopold ở Ḥa Lan.  Madelène không c̣n muốn đau khổ, nó từ chối đến thăm 2 con. Cho rằng kỷ niệm làm đau đớn, nó không c̣n muốn nh́n lại cảnh trần gian. THĂNG.  (Bài giáng cơ bằng Pháp văn, Ông Nguyễn Lộc Thọ dịch ra Việt văn)  Trong Đạo Cao Đài, hằng năm đến ngày 22 tháng 5 dương lịch, tại Ṭa Thánh và các Thánh Thất địa phương đều có thiết Tiểu đàn cúng Vía Đức Nguyệt Tâm Chơn Nhơn, có Chức sắc nhắc lại Tiểu sử của Ngài và những lời giảng đạo của Ngài khi Ngài đắc lịnh làm Chưởng Đạo cầm quyền Hội Thánh Ngoại Giáo.

Bài Thài hiến lễ Đức Nguyệt Tâm Chơn Nhơn mỗi khi cúng tế về phần Thế đạo :

NGUYỆT rạng đông thiên đă sáng soi,

TÂM linh chiếu thấu bốn phương trời.

CHƠN truyền cứu thế xa tai ách,

NHƠN loại tuần huờn độ khắp nơi.

Đức Nguyệt Tâm Chơn Nhơn có giáng cơ ban cho Đạo Cao Đài 6 Bài Kinh Thiên Đạo và Thế Đạo, kể ra :

Kinh Tắm Thánh.

2. Kinh Hôn Phối.

3. Kinh Tẫn Liệm.

4. Kinh Cầu Hồn Khi Hấp Hối.

5. Kinh Khi Đă Chết Rồi

6. Kinh Đưa Linh Cữu.