Từ Trịnh Minh Thế đến Edward G. Lansdale
 

* biên khảo của Trần Nguyễn Sơn

( Everett 10-9-1999 )
 

Trong ṿng hai tháng qua, không biết đó có phải là ngẫu nhiên hay không mà loạt bài nói về Cao Đài Giáo liên tiếp tung ra tại Hải Ngoại; của đảng CSVN cũng có, mà người Việt hải ngoại cũng nhiều .

Mới đây nhất ngày 7-7-1999 tờ " Thủ Đô Thời Báo "  một tờ báo có từ 13 năm trước đây; phát hành tại Washington DC tung ra bài " Đại tá Edward G. Lansdale kể lại cuộc gặp gỡ với Tướng Trịnh Minh Thế " của ông Tôn Thất An Cựu. ( Chúng tôi gọi là

bài 1 ). Sau đó đến ngày 28/ 29-8-1999 " Việt Nam Thời Báo"

Xuất bản tại San José, CA  đăng lại bài của ông Nhị Lang với nhan đề " Kẻ nào đă hưởng lợi lộc về cuộc gặp gễ giữa  Tướng  Edward  Lansdale  và Tướng Trịnh Minh Thế ." ( gọi là bài 2). Hai bài mang chút ít tài liệu lịch sử trong giai đoạn thành lập chế độ VNCH, cho nên đă được nhiều báo của Cộng đồng Việt đăng tải lại. Chẳng hạn như ở Washington State tờ " Người Việt Tây Bắc" Đăng lại bài 1, nhưng không ghi rơ xuất xứ của bài báo nầy .

Qua hai bài báo liên tiếp, người ta chờ đợi nhưng chưa thấy giới nghiên cứu thuộc Cao Đài Hải Ngoại b́nh luận, Chính v́ vậy không ai rơ lập trường của CĐHN ra sao trước vấn đề nầy ? Hiện nay một số bài nghiên cứu về Đạo Cao Đài Giáo đưa ra nhiều dữ kiện lịch sử thiếu chính xác, nếu không muốn nói là ngụy  tạo, Gây ra nhiều dư luận  hoang mang. Cho nên các nhà nghiên cứu Cao Đài nhận định về 2 bài trên, chúng tôi đành mạo muội lên tiếng trên cương vị nghiên cứu Lịch sử Cao Đài .

Đối với bài 1 của ông Tôn Thất An Cựu có một số điểm thiếu chính xác Ông An Cựu viết .

1 . ''  Qua trung gian của Hồng Y  Spelman, Hoa Thinh Đốn vận động ( hay ép buộc ) với Quốc Trưởng Bảo Đại cử ông Ngô Đ́nh Diệm lên làm Thủ Tướng, thay thế Hoàng Thân Bửu Lộc, Do đó ngày 7-7-1954, ông Ngô Đ́nh Diệm đă trở lại chính trường Việt Nam sau 20 năm lưu vong nơi xứ người ''

Điểm nầy ông An Cựu đă sai lầm khi cho rằng Thủ Tướng Ngô Đ́nh Diệm lưu vong hải ngoại 20 năm .

Như mọi người đều biết 1945 Ông Ngô Đ́nh Diệm c̣n có mặt tại Việt Nam măi cho tới năm 1949. Do điều kiện thúc đẩy ông Diệm và Bào huynh, Giám mục Ngô Đ́nh Thục mới ra khỏi VN .

Vào tháng 9-1945 Ông Ngô Đ́nh Diệm từ Sài G̣n vào Huế yết kiến Bảo Đại chống lại thỏa hiệp hợp tác với Việt Minh. Trên đường đi ông bị bắt tại một làng đánh cá nhỏ tại Tuy Ḥa, đày lên biên giới Hoa-Việt vùng Tuyên Quang. Một số lănh tụ Đệ IV Quốc Tế  cũng bị bắt tại đây như Tạ Thu Thâu. Ông Diệm được Việt Minh đem về Hà Nội, gặp Hồ Chí Minh. Có tin Hồ Chí Minh mời Ngô Đ́nh Diệm hợp tác trong phong trào VM,  như một lănh tụ Quốc gia. Sự kiện được nhiều sử gia Việt Nam & Ngoại quốc chép lại cuộc đối thoại theo ông Diệm kể. VM đă giết Ngô Đ́nh Khôi, Ông Diệm với ḷng, căm thù chấp nhận ngồi tù, không hợp tác với kẻ đă giết anh ruột của ḿnh, Điều nầy có khả năng xẩy ra; v́ ông trước t́nh nghĩa ruột thịt rất trân trọng. Như sau này đối với người em, ông Ngô Đ́nh Nhu vào năm 1963. Tuy nhiên câu chuyện ông Diệm kể lại phải coi như tồn nghi [? ] . Trong thời gian nầy, VM rất cần tới những Lănh tụ hợp tác để nói lên tính chất rộng răi của phong trào VM. Không riêng ǵ ông Ngô D́nh Diệm, mà trước đó nhiều phong trào, Đảng phái Quốc gia, Tôn giáo Việt Nam, có mặt trong Mặt trận VM trong giai đoạn đầu.  Đến ngày 3-8-1946 một thỏa hiệp được kư kết giữa Việt Minh và Pháp. Trong đó đă đề cập tới số phận của số tu sĩ người Canada và của Ông Ngô Đ́nh Diệm (? ) bị bắt. Nguyên nhân ông Diệm được can thiệp chưa rơ. Như điều chắc chắn người Pháp không mấy cảm t́nh với Diệm, đặc biệt sau vụ từ nhiệm ( 1933 ) chức vụ Thượng Thư. Ông Diệm được Việt Minh thả cùng với số các tu sĩ người Canada do thỏa hiệp Pháp-Việt Minh ?

            Chính thời gian nầy ông Diệm đă bộc lộ ư định,  xử dụng Tôn giáo làm lực lượng hậu thuẫn cho ông sau này.  Phù hợp với câu tuyên bố của Ông Diệm với một người Pháp như sau : '' You know, I consider myself rather as a Spanish Catholic '' ( Ông biết đấy,  tôi tự coi c̣n hơn là một người Thiên Chúa Tây Ban Nha ) Người Tây Ban Nha, đặc biệt trong công cuộc chinh phục thuộc địa trên thê giới thường mở màn bằng Đoàn Thừa Sai; Christosphe Columbus là một người Tây Ban Nha khám phá ra lục địa Châu Mỹ, nhưng đồng thời cũng nổi tiếng về tàn sát người Da đỏ;  số nạn nhân bị Comlumbus sát hại lên hàng triệu. Ngay sau đó ông Diệm nhận thấy sai lầm, chấm dứt ủng hộ lá bài Bảo Đại.  Cùng các đồng chí quay sang tổ chức Phong Trào Quốc Gia Qúa Kích ( National Extremist Movement ). Mục đích của phong trào nầy chống Việt Minh. Dùng Việt Minh là đối tượng để kích thích, xây dựng và đoàn kết khối người Công giáo như một đảng chính trị. H́nh thức tương tự như đảng chính trị của Ư, Tây Ban Nha, Đức và quốc gia Tây Âu. Chủ trương sau đó, t́m sự ủng hộ kinh tế từ các nước có cùng một nguồn gốc Tôn giáo, mô phỏng theo đường lối chính trị Tây phương thời Miđle Ane và Mechiaval. Chính điều nầy lư giải tại sao có cuộc sắp xếp ra đi năm 1949, và sự yên lặng của Ông Ngô Đ́nh Diệm trong suốt gần 10 năm trời kể từ năm 1945 cho tới năm 1954 .

            Khoảng thời gian từ tháng 9 tới 10-1950, Ông Ngô Đ́nh Thục giới thiệu Ngô Đ́nh Diệm với Hồng Y Spellman. Không ai hiểu lư do, động năng,  đầu mối của cuộc sắp xếp, hoặc một cuộc giới thiệu nào khác ( ? ) mà hai nhân vật hoàn toàn xa lạ với chính giới Hoa Kỳ mà Spellman tin Ngô Đ́nh Thục. Có lẽ nhờ sự giới thiệu qua Tôn giáo;  giúp  Anh  em  Ngô  Đ́nh Diệm gặp Hồng Y người Mỹ Spellman ? ( Francis Cardinal Spellman là Trưởng Tuyên Úy Quân lực Hoa Kỳ, đương thời ). Spellman, người đầy tham vọng tôn giáo và chính trị phát triển giáo quyền tại khu vực Viễn đông. Spellman đặc biệt chú ư tới h́nh thức Công giáo vơ trang tại những khu vực tự trị Bùi Chu, Phát Diệm do Giám Mục Phạm Ngọc Chi, Trịnh Như Khuê, Lm. Hoàng Quỳnh lănh đạo. Họ được Pháp nâng đỡ và trang bị; Ngoài ra họ c̣n hợp  tác với một số các lănh tụ Tôn giáo khác như Thượng Tọa Thích Tâm Châu sau nầy ủng hộ, Tổ chức nầy chống lại phong trào VM. Ngay lập tức Spellman trở thành người giúp Ông Ngô Đ́nh Diệm tích cực nhứt trong nhiều năm sau nầy. Đặc biệt Hồng Y Spellman sau này trở thành Cố vấn thân cận của gia đ́nh Kennedy, một nhân vật đầy thế lực trong chính giới Mỹ ( '' Thục introduced him to Cardinal Spellman, later also prominent as a close adviser of the Kennedy family '' '' Việtnam The Valor and The Sorrow . '' Thomas D. Boettcher. Boston ; Little, Brown and Company 1985 :109 ) Theo Buttinger viết, Spellman '' was probaly the first American to lơk toward a Vietnamese goverment headed by Diem .'' ( Spellman có khả năng là người Mỹ đầu tiên ủng hộ chính phủ VN lănh đạo bởi Ông Diệm ). Theo Stanley Karnow th́ ông Diệm nói là đi sang La Mă để tham dự lễ Giáng sinh; nhưng bất ngờ chuyển đường sang Mỹ; Ông được một vị Giáo sư Mỹ đón và hướng dẫn tại Nhựt Bản. Vị Giáo sư sau nầy trở thành một trong những cố vấn đặc biệt  của TT Ngô Đ́nh Diệm. Sau nầy chúng  tôi t́m hiểu thêm đó là Wesley Fichel, Giáo sư chính trị Trường Đại Học Michigan State University .

Wesley Fishel : là Giáo sư Chính Trị Trường Đại Học Michigan State University; một công thần khai sinh ra nền Đệ I Cộng Ḥa. Đích thân Fichel đón anh em Ông Đ́nh Diệm tại Nhựt, ngay trong chặng đường đầu tiên sau khi ông Diệm rời VN, sang Mỹ .

- 1949-1950 Cộng tác với cơ quan T́nh báo Mỹ hoạt động tại khu vực Thái B́nh Dương, Người đánh giá là đă '' Khám phá '' ra Ngô Đ́nh Diệm năm 1949-1950 ; cũng chính Wesley Fichel đă sắp xếp để Viện đại học Michigan State University tài trợ cho chuyến đi sang Mỹ của Ngô Đ́nh Diệm. ( '' Intervention and Revolution '' Richard J Barnet ; New York ; The Word Publishing Company ; 1968 : 200 ) .

1956-1958 Là Chủ Tịch kế hoạch Trường Đại Học Michigan hổ trợ VN, đồng thời giữ nhiệm vụ Cố Vấn cho Ông Ngô Đ́nh Diệm từ khi c̣n là Thủ Tướng .

- Tác gỉa ''Vietnam's Democratic One-Man Rule.''

1958 Tổ chức một hội nghị khuyến khích người Mỹ  đầu tư vào Việt Nam.

Tuy nhiên có điều cho đến nay cũng chưa ai hiểu rơ do đâu ông Ngô Đ́nh Diệm được học bổng tài trợ của trường Michigan; ông sanh năm 1897, vào năm 1949 ít nhứt là đă ngoài 50 tuổi quá tuổi sinh viên .

            Trong chuyến đi,  Ông Ngô Đ́nh Diệm được diện kiến Giáo Hoàng Pius XII, sau đó đi một ṿng ngoại giao các nước Châu Âu. Thực hiện cuộc vận động chính trị sâu rộng những quốc gia ảnh hưởng La Mă. Ông Ngô Đ́nh Diệm là một chính khách duy nhứt tận dụng được những ưu thế tôn giáo hơn nhiều người khác, đồng thời.

            Dưới áp lực Hoa Kỳ, vào 19-6-1954 tại một lâu đài ở Cannes, nước Pháp ; Vua Bảo Đại, chính thức chọn lựa, giao quyền cho ông Ngô Đ́nh Diệm làm tân Thủ Tướng VN. Để củng cố sự trung thành của Ông Ngô Đ́nh Diệm đối với ḍng họ Nguyễn Phước, Bảo Đại yêu cầu Ông Ngô Đ́nh Diệm phải sang Paris làm lễ tuyên thệ trung thành với Hoàng Tộc. Trước Bảo Đại và Hoàng Hậu Nam Phương rằng sẽ '' bảo vệ Ngai vàng và pḥ tá Thái Tử Bảo Long, chống Cộng và nếu cần chống lại cả người Pháp '' dưới sự chứng kiến của nhiều nhân vật. Vị Tân Thủ Tướng sẽ bay về SaiGon ngày 26-6-1954. Tại Saigon cuộc tiếp rước không mấy mặn mà của chính quyền Bảo Lộc đương thời điều dĩ nhiên, thành ra chỉ vài trăm người Công giáo ủng hộ tổ chức chào đón tại TSN. Thực ra ai cũng hiểu rằng ông Diệm đang bị chống đối dữ dội, v́ ông là đại biểu cho một khuynh hướng quyền lực mới. Vào ngày Song Thất, 7-7-1945 ông Ngô Đ́nh Diệm chích thức nhận nhiệm vụ Thủ Tướng .

            Bắt đầu từ tháng 6-1954, một nhân vật CIA đặc biệt,  Đại Tá Lansdale tới Việt Nam chuẩn bị một số điều kiện cần thiết trước khi TT Diệm về nước. Người Mỹ thực sự can thiệp vào t́nh h́nh Đông Dương. Lansdale chuyên về t́nh báo thực hiện nhiều công tác mật tại Đông Nam Á  từ sau Thế chiến thứ hai. Lansdale có rất nhiều kinh nghiệm, thủ đoạn từng thành công dựng lên Chính phủ Masaysay Phi Luật Tân, Thật là mỉa mai Lansdale là người đưa TT Ngô Đ́nh Diệm về, và lại chính là người hợp tác với Đại Sứ Logde quyết định đảo chính Diệm  năm 1963, trong vụ Phật Giáo năm 1963 .

            Ngày 1-6-1954 Đại Tá Lansdale,  thành viên của CIA tới Saigon làm Trưởng phái  bộ Quân sự ( The Saigon Military Misssion ) Lansdale được coi như là Cố vấn Không quân của Ṭa Đại sứ Mỹ, Danh phận phong cho Đại Tá Lansdale chỉ để che dấu tung tích nhân viên CIA  quan trọng được Chính phủ  Eisenhower phái tới. Sứ mạng, thực hiện  cuộc chiến tranh phi quy ước, chống lại CSBV. Đặc biệt thực hiện hành quân bí mật thuộc phạm vi Tâm lư chiến nhằm phân hóa các thành phần CS, như tung ra các tin đồn về các nhà lănh tụ CS, phá hoại phương tiện vận chuyển v.v... Lợi dụng những điều kiện, kẽ hở trong thỏa hiệp Genève. Tranh thủ từng giây phút để chạy đua với thời gian chiến thắng chính trị. Các toán hoạt động dưới quyền chỉ huy của Lansdale khai triển vào ngày 11-8-1954 .

            Cho tới 26-6-1954 người Páp thất bại trên mặt trận Điện Biên Phủ. Giải pháp Ngô Đ́nh Diệm có đủ thời gian, được Chính quyền Mỹ chuẩn bị kỹ càng hơn. Từ một Thượng Thư Nam Triều, trong giai đoạn này Ông Ngô Đ́nh Diệm chỉ là cái bóng mờ giữa sân khâu chính trị, Dưới bàn tay mầu nhiệm của Hoa Kỳ, một sớm một chiều biến thành nhân vật chính trị quan trọng từ Mỹ về thực hiện kế sách chống CS. Xây dựng lần đầu tiên chế độ dân chủ kiểu Tây Phương, đặt nền móng tư tưởng cho cuộc chiến tranh Quốc-Cộng sau này .

            Tại Genève ngày 24/29-6-1954 các khuôn mặt chính trị quốc tế quan trọng như Churchill, Eden, Eisenhower và Dulles ủng hộ giải pháp '' chia cắt '' Việt Nam và thỏa thuận đưa ra 7 điểm, đề nghị đó đă gây ngạc nhiên v́ tạo thành một dàn bài sắc sảo chính thức cho thỏa hiệp Genève trong hội nghị. Phần  lớn những nhà lănh tụ yêu nước trong giai đoạn này phản đối lại quyết định quốc tế chia cắt VN. Trong đó nổi bật một khuôn mặt Tôn Giáo & Chính trị,  Hộ Pháp Phạm Công Tắc [ 1893-1959 ] Khi Hiệp định  Genève chuẩn bị được kư kết, HP. Phạm Công Tắc lập tức gởi một điện văn phản đối Tứ Cường chủ trương chia đôi nước VN. Ông chủ trương Ḥa B́nh, Trung Lập. Dĩ nhiên quan điểm nầy không vừa ḷng cả hai phe Mỹ & CP/QGVN, Nga Sô, Trung Cộng & CSBV .

            Khoảng thời gian 3-1955 do sự vận động ứng phó với t́nh h́nh chính trị chuyển biến nhanh chóng, Ông Ngô Đ́nh Diệm đă về nước thay thế Bảo Đại-Bửu Lộc, lập một chính phủ Quốc gia chống CSBV. Nhà lănh đạo Cao Đài Phạm Công Tắc đă sớm nhận ra tương lai VN sẽ biến thành một Chiến trường Quốc Tế cho cả hai khối '' Mỹ-Đồng Minh Tây Âu '' và Nga Sô-Đồng Minh Đông Âu & Trung Cộng '' thử nghiệm, Phạm Hộ Pháp đă vận động Chính phủ Bảo-Lộc trước khi ông Ngô Đ́nh Diệm về nước kư một Ḥa ước Chung gọi là '' Thánh Địa vô pḥng thủ ''  Trong ḥa ước nầy nhằm mục đích, '' Thánh địa Ṭa Thánh Cao Đài Tây Ninh sẵn sàng mở rộng cửa không pḥng thủ bằng lực lượng vơ trang, mà chỉ dùng 3.000 Thánh vệ bảo vệ Thánh địa ''.  Đến ngày 2-5-1955 Phạm Hộ Pháp ra lệnh giải tán Quân Đội Cao Đài trở về tu đạo thuần túy .

            Giải tán Quân đội Cao Đài là điểm quan trọng, mà HP. Phạm Công Tắc bày tỏ thiện chí với Chính phủ Ngô Đ́nh Diệm cũng như thực hiện kế hoạch Ḥa B́nh VN. Phù  hợp với việc biến Thánh Địa Tây Ninh là một địa điểm Trung lập. Ai cũng hiểu rằng kế hoạch này không thể dễ dàng được hai khối đối đầu Tây Phương & CS Quốc Tế chấp nhận. Kế hoạch này được cụ thể hóa vào ngày 11-10-1955, giữa Chính phủ Quốc gia Bửu Lộc và Ṭa Thánh Cao Đài thành lập một số bản đồ qui định phạm vi '' Thánh Thị Vô Pḥng Thủ '' làm khởi điểm cho Ḥa b́nh VN. Đồng thời về Ṭa Thánh Tây Ninh  đă công bố với các phe lâm chiến CSBV, Chính phủ QGVN cùng Liên Hiệp Quốc được biết để xác nhận khu vực '' Thánh Thị Vô Phong Thủ ''. Đồng thời yêu cầu các phía thừa nhận gía trị pháp lư của nó. Khu vực '' Thánh Thị Vô Pḥng Thủ '' một h́nh vuông mỗi cạnh 40 Km, hoàn toàn Trung lập với các phe phái, trung tâm là Ṭa Thánh Tây Ninh. Những nỗ lực của HP. Phạm Công Tắc dĩ nhiên ai cũng hiểu là đi ngược lại mục đích của hai khối Quốc Tế, Hoa Kỳ và CS  Quốc Tế .

Lập trường của Phạm Hộ Pháp bày tỏ một cách rơ ràng, '' Thầy hứa sẽ t́m mọi cách để tỏ bày nguyện vọng của các con cho dân tộc bạn Pháp và dân tộc Mỹ biết rằng : Các con chỉ muốn các nước bạn giúp đỡ các con đương đầu với phe Tàu Cộng để bảo vệ độc lập VN mà thôi, chớ các con không muốn các nước Bạn dùng các con chống Cộng để duy tŕ những quyền lợi bất chánh của ngoại bang '' ( Lời Phê :101 )

Sau năm 1955 cuộc ḥa hợp giữa Cao Đài và TT  Ngô Đ́nh Diệm bất thành. Tư tưởng c̣n nhiều dị biệt, giải pháp VN của HP. Phạm Công Tắc hoàn toàn ngược với nền Đệ I Cộng Ḥa. TT Ngô Đ́nh Diệm cho người lùng bắt Phạm Công Tắc ( Tướng Nguyễn Thành Phương thực hiện ) khiến Ông cùng một số người Cao Đài khác phải trốn sang Miên. Trong thời gian lưu vong Phạm Hộ Pháp gửi hai bức Tâm Thư số 21-HP/HN ngày 26-3-1956,  kêu gọi Chính phủ hai miền Nam Bắc '' Thi đua Nhân Nghĩa ''. Tôn trọng quyền Dân Tộc Tư Quyết kiến tạo Ḥa B́nh hạnh phúc và Tự do Dân chủ cho Việt Nam.

Lập trường trên được bày tỏ rơ ràng vào ngày 19-7-1955, mặc dù trong thời gian này Phạm Hộ Pháp đang lưu vong; Cao Đài Tây Ninh tham dự đại hội Tôn Giáo Thế Giới Tokyo; Phái Đoàn Cao Đài gồm trưởng Phái Đoàn Bảo Thế Lê Thiện Phước, thành viên Thượng Chánh Phối Sư Thượng Sáng Thanh Trần Ngọc Sáng, và Bác Sĩ Trương Kế An [ Nhưng ông An không tham gia vào giờ chót ]. Ông Lê Thiện Phước đă đọc tại hội nghị  một bản diễn văn bày tỏ quan điểm của Ṭa Thánh Tây Ninh về nhiều vấn đề  từ Tôn giáo đến thời cuộc liên quan tới t́nh h́nh chính trị quân sự trên thế giới và giải pháp cho VN .

Người ta có thể hiểu, đây là lần đầu tiên Cao Đài đă minh định thuyết lư trước hội nghị thế giới. Lên án cuộc chiến tranh giữa hai phe Tư Bản và Vô Sản '' Hai phái dựng hai lư tưởng, bắt đầu tạo thành hai chủ nghĩa Dân chủ tự do và Cộng Sản. Lư tưởng chia đôi hiệp đồng bể bạc, hai khối chống nhau v́ quyền với lợi '' Rồi '' Thảm trạng đă hiển nhiên, bởi v́ nhân loại sống trong cảnh mất niềm ḥa ái, mất lẽ công b́nh, song chẳng ǵ mà đành như thế '' (  Diễn văn của Ông Lê Thiện Phước đọc ngày 19-7-1955 tại Tokyo )

Về biện pháp đối phó cuộc chiến tranh, '' Tôn giáo không ưa bạo động sẽ dùng bất bạo động chống với bạo động '' Tiến tới thành lập một Hội Đồng Tôn Giáo, hay là Cộng Đồng Giáo Hội, ( Nhiều Tôn giáo ) tiến tới giải pháp '' Cách mạng tinh thần '' để đạt thành chủ nghĩa tái lập Ḥa b́nh. Kêu gọi Liên  Hiệp Quốc dành cho Hội Đồng Tôn Giáo, hay là Cộng Đồng Giáo  Hội một số hội viên làm cố vấn tinh thần để giúp tinh thần  đạo đức. Lời kêu gọi Ḥa B́nh của HP Phạm Công Tắc phải nhiều năm sau, trong khi Mỹ xa lầy tại VN;  các nhà lănh đạo tinh thần Tây Phương mới bắt đầu kêu gọi Ḥa B́nh nhằm giải quyết chiến tranh Đông Dương. Lời kêu gọi này xét ra quá trễ .

Ngày 6-7-1954 tại trụ sở Versoix nơi phái đoàn của CSBV tham dự Hội Nghị Genève đă mở cuộc hội kiến với Phái đoàn Cao Đài do HP Phạm Công Tắc lănh đạo. Hai bên thảo luận về nhiều vấn đề VN tại Thụy Sĩ. Trong buổi thảo luận các thành phần gồm Phạm Công Tắc, Bảo Thế Lê Thiện Phước, LS Trần Văn Tuyên, Việt Phương, Phái đoàn CSBV gồm Phạm Văn Đồng, Nguyễn An Mỹ, Trần Thanh Hà, BS Lê Văn Chánh, LS Phan Anh. Phạm Hộ Pháp tuyên bố, '' Đồng bào rất biết công lao kháng chiến của VM, nhưng vấn đề giải phóng VN phải trọn vẹn, không thể đuổi Pháp đi, rồi rước Tàu, Nga về toàn dân sẽ phán đoán '' ( Tập san QN.5/96 ; số 2 :3 )  Để làm sáng tỏ lập trường Ḥa B́nh Trung Lập trọn vẹn, hồi 17 giờ 00 ngày 18-7-1954 trong cuộc họp báo tại Genève, Hộ Pháp Phạm Công Tắc tuyên bố, '' Nếu VM và Pháp tuân lịnh ngoại bang chia đôi đất nướcVN mà không có sự chấp nhận của toàn dân VN th́ bần đạo sẽ chống cả đôi bên '' ( ibd :4 )

Ngoài ra trong thời gian lưu vong tại Miên sau năm 1955, Phe CSBV luôn t́m cách mời HP Phạm Công Tắc tham dự vào các tổ chức chống miền Nam. Nhưng Ông đều từ chối,  sống và hy sinh cho lư tưởng. Ông cương quyết bảo vệ chủ trương Ḥa B́nh Trung Lập không ủng hộ phe tham chiến nào tại Việt Nam ngay từ buổi ban đầu .

Chính v́ những lư do trên, suốt giai đoạn từ cuối năn 1954 cho tới đầu năm 1955, HP Phạm Công Tắc không ngừng ngăn cản việc Tướng Trinh Thế,  Nguyễn Thành Phương,  và các sĩ quan cao cấp quân đội Cao Đài Liên Minh hợp tác với Lansdale & Thủ Tướng Ngô Đ́nh Diệm. Việc làm của Tướng Thế đă vô t́nh đưa Cao Đài ủng hộ một phía chiến trường Đông Dương;  mở ra điều kiện mới để thế lực Quốc tế can thiệp vào VN. Việc HP Phạm Công Tắc và Trịnh Minh Thế có liên hệ ra sao ai cũng biết rơ. Tướng Thế  là mông đệ của HP Phạm Công Tắc. Sau khi Tướng Thế chết, mặc dù đă chống lại chủ trương của Ṭa Thánh Tây Ninh, nhưng ông vẫn cho phép thờ phượng trong Báo Quốc Từ. ( Lời Phê ) Moutain, Texas ; 1999:25 )

2 . - '' Các Giáo Phái như Cao Đài tại Tây Ninh của Hộ Pháp Phạm Công Tắc, Ḥa Hảo ở cái vốn của Trần Văn Soái, tức Năm Lửa đều là những lực lượng Thân Pháp '' Đây là một nhận định hoàn toàn phiến diện, hồ đồ. Nhuốm mầu sắc chủ quan của ông An Cựu ngay trong lời mở đầu. Ông An Cựu dùng '' Lư luận mẫu số chung '' của thời đại, gán ghép cho bất cứ người hoặc tổ chức nào chống lại chế độ miền Nam, nếu không là thân Pháp cũng thân Cộng, quan điểm nhất nguyên đă quá lạc hậu. Để bảo vệ luận cứ, tô điểm cho ông Lê Khắc Hoài là nhân vật lịch sử '' rất quan trọng '' Chỉ để tô bóng ông Lê Khắc Hoài mà quy cho Ḥa Hảo & Cao Đài là lực lượng thân Pháp .

Theo ông Nhị Lang tác giả cuốn '' PT Khánh Chiến Trịnh Minh Thế '' cho rằng ông Lê Khắc Hoài là một cán bộ CS trong thời gian hoạt động bị quân đội Liên Minh bắt thay v́ lănh án tử h́nh;  nhưng Tướng Thế lại sử dụng. Trong thời gian này ông đóng vai tṛ thông ngôn giữa Tướng Thế và Lansdale. Ông Nhi Lang cũng đă nhắc tới ông Lê Khắc Hoài trong cuốn sách dưới một tên viết tắt LKH. Theo Nhị Lang để giữ bí mật và danh dự cho đương sự [ Nhị Lang bài 2 ] Điều này ông Nhị Lang đă bạch hóa trong bài báo 2; cho chính LKH là ông Lê Khắc Hoài một cán bộ Việt Minh trong thời gian này. Theo ông Nhị Lang phân tách th́ LKH là cán bộ VM. Cho nên ông ta phải đổ tội cho Pháp giết Thân phụ Tŕnh Thành Quới của Tướng Thế gỡ tội cho VM. Tuy nhiên ông Nhị Lang không chú ư tới sự kiện, ông An Cựu cố ư cho rằng hai lực lượng Ḥa Hảo và Cao Đài là lực lượng thân Pháp. Điều này phù hợp với luận cứ sau ngày 30-04-1975 của CS không ngừng dùng chiêu bài này đàn áp Cao Đài và Ḥa Hảo. Việc Pháp bắt ông Phạm Công Tắc và nhiều nhà lănh đạo quan trọng từ năm 1941-1946, đày đi Madagasca, đàn áp, giết chóc tín đồ, biến Ṭa Thánh Tây Ninh làm doanh trại, xung công Thánh Thất , cấm đoán hành lễ trong suốt thời gian Thế Chiến II chưa đủ để chứng minh việc chống Pháp của lực lượng Cao Đài hay sao ? Chúng tôi xin mượn lời nận xét của sử gia Phạm Văn Sơn đoạn này, '' Ngày nay dù sao chúng ta cũng không thể phủ nhan  ḷng ái quốc chân thành của các nhà Lănh  Đạo Cao Đài...'' ( Chế Độ Pháp Thuộc Tại VN ) Phạm Văn Sơn ; Saigon 1972 :178 ) .

3. - Ông An Cựu viết, '' Trong cuộc giao tranh, cha và anh em của Tŕnh Minh Thế bị Pháp bắt và bắt chết. Từ đó mối căm hận người Pháp trong ḷng Thế càng tăng cao. ''  Điểm này  sai trầm trọng. Cũng như ông Nhị Lang mặc dù đă có thời gian sống với Tướng Thế trong chiến khu cũng vấp phải một vài điều lầm lẫn về gia đ́nh Tướng Trịnh Minh Thế .

C̣n trong cuốn sách của Nhị Lang,  '' Phong Trào Kháng Chiến Tŕnh Minh Thế ''. Nhị Lang Cali; Alpha 1989 ) có một chi tiết '' ... cụ Tŕnh Thành Quới lập riêng một chiến khu nho nhỏ trong rừng Bù Lu và cùng chết một cách thảm khốc với cụ Quới trong một trận đụng độ khốc liệt với quân Cộng sản, trước tết năm Quư Dậu . ''

Cả hai điều sai sự thật, Thân phụ của Tướng Cao Đài Trịnh Minh Thế. Người Ngũ Long, Bào dương, Long Thuận, G̣ Dầu Hạ, Tây Ninh. Thứ nhứt là không hề có việc ông Tŕnh Thành Quới lập riêng một chiến khu nho nhỏ tại vùng rừng Bù Lu. Chúng tôi đă phỏng vấn nhiều người Cao Đài để xác định sự kiện này. Điểm thứ hai về cái chết của ông Tŕnh Thành Quới và người con là Trung Úy  Cao Đài Tŕnh Minh Đức. Vào năn 1953 tại ấp Long Hưng nơi ông Quới cư ngụ thường trực có một đơn vị Quân đội Cao Đài,  khoảng hơn một tiểu đội vơ trang. Đêm đến VM đột nhập vào đặt Beta. Vị trí đóng quân của ông Quới thô sơ là một '' lán trại '' nhà sàn bên mé sông. Trái ḿn nổ lán trại bị san bằng; ông Quới và Đức chết với hết thảy nhóm an ninh này. Do đó chết th́ đúng, nhưng không có trận đụng độ nào như ông Nhị Lang mô tả .

Do đó để xác định lại giá trị của cuốn '' Phong Trào Kháng Chiến Tŕnh Minh Thế ''. Nhị Lang. Cali, Alpha 1989 khi xử dụng những dữ kiện nêu ra, vần phải đối chiếu lại với tài liệu khác v́ chỉ trong riêng trang 2 trang 38 & 39 chúng tôi đă khám phá ra 5 điểm không đúng sự thật. Trang 38 chức vụ của Ngài Hộ Pháp Phạm Công Tắc không hề là Giáo Chủ bao giờ. Mà là Chưởng Quản Nhị Hữu H́nh Đài và sau này thêm chức Thượng Tôn Quản Thế, khi CĐ chính thức tổ chức Quân đội . Duy nhứt một lần HP Phạm Công Tắc xử dụng danh từ Giáo Chủ khi viết bức thư gửi cho Quốc Trưởng Sihanouk vào năm 1959, tại bện viện ở Nam Vang trước khi viên tịch, Tướng Trịnh Minh Thế không phải là trưởng nam của cụ Quới mà là con thứ. Trang 39 sai 4 điểm, Cụ Tŕnh Thành Quới có rất nhiều con, không phải chi có 4 người. Edward Lansdale không phải là Trung Tướng, cấp bậc cao nhứt của ông là Thiếu Tướng. Cuối cùng cụ Quới và người con tên Đức chết do VM ḅ sát tới lán trại của ông Quới đặt ḿn vào năm 1953. Trong khi lực lượng của ông Quới thành lập không hề hay biết. C̣n Tô Bính Cầm ( con rể ) là lực lượng an ninh ngoài cũng đành phải bó tay .

Trịnh Minh Thế ( 1922-1955 ) sanh trưởng tại Long Hưng, Long Thuận Tây Ninh, người cao khoảng trên 1,70m, xương xương người. Chết ngày 3-5-1955 trong trận đánh bảo vệ chế đô Ngô Đ́nh Diệm tấn công lực lượng B́nh Xuyên tại Khánh Hội. Cấp bậc phong là Thiếu Tướng quân đội Quốc gia VN. Sau khi chết Thủ Tướng Ngô Đ́nh Diệm phong làm Trung Tướng .

( Tuy Nhiên theo Nhị Lang ghi trong cuốn '' Phong Trào Kháng ChiếnTŕnh Minh Thế '' Nhị Lang Cali, Alpha 1989 :38-39 người làng Trà Cau, quận G̣ Dầu,  tỉnh Tây Ninh. Tổ phụ 4 đời của Tŕnh Minh Thế vốn là họ Trịnh gốc người B́nh Định. (?) V́ có dính liếu nhiều thời cuôc khởi nghĩa của anh em vua Tây Sơn, nên khi Nguyễn Ánh thành công, các cụ sợ bị trả thù, nên lén bỏ xứ, trốn vào miền Nam sống lẩn lút, đổi ra họ Tŕnh. Nhưng chỉ có 4 anh em ruột, Thế là con trưởng và một người em trai tên là Tŕnh Minh Đức. Hai người em gái một người lấy Tô Bính Cầm,  Thiếu tá quân đội Liên Minh Cao Đài. Một số chi tiết dù rằng Nhị Lang có thời gian hoạt động cùng với Tướng Thế nhưng ông đă viết sai chi tiết này. Chúng tôi sẽ tŕnh bày thêm ở dưới ).

Là con thứ thuộc gia đ́nh '' đủ ăn  '' tại Tây Ninh, xuất thân bằng nghề '' chèo đ̣ ''  Tŕnh độ học vấn rất thấp, lớp 5 trường Làng. Kiến thức hạn hẹp, vơ biền cho nên có nếp sống và thái độ cư xử như những anh hùng '' Lương Sơn Bạc '' ( Để chứng minh Nhị Lang đă thuật lại câu chuyện '' Tướng Thế đă giận đến nỗi ông bắng cả một gắp đạn trong khẩu súng P-38 của ông vào người của Thiếu Tá Của. Nhưng may mắn thay,  Thiếu Tá Của không chết, cũng không bị thương chỗ nào '' Nhị Lang : 43 ) Không thích rượu chè chỉ nghiền thuốc lá nặng; '' hút tới vàng ngón tay. ''

Cha của Trịnh Minh Thế, là Lễ Sanh Tŕnh Thành Quới, có nhiều vợ, thủa c̣n hàn vi làm nghề đưa đ̣, vận chuyển, đưa đón khách như những gia đ́nh khác từ Bến Cầu Long Thuận theo rạch Dàm Bảo ra sông Vàm Cỏ Đông lên Tây Ninh và ngược lại. Do vậy c̣n một tên gọi ông Quới thông thường là '' Năm Vinh, Năm Đ̣ '' Sau đó cậy thế lực của ông con '' Trịnh Minh Thế '' độc quyền khai thác ḍng nước từ Bến Long Thuận đến Bến Cầu trở thành giàu có. Những người khác cũng làm nghề chuyển vận bằng nghe thuyền vùng Ngũ Long cùng thời với ông Quới tự động giải tán. Từ năm 1946 nghề sông nước bị trở ngại do sự gia tăng khủng bố của VM. Năm 1947 đóng tàu đ̣, ngày khai trương con tàu chết một người làm, vẫn độc chiếm khai thác. Tới năm 1947 mỗi tuần chỉ c̣n 3 chuyến thứ 2,3 & 6;  đi và về có lính Cao Đài bảo vệ. Đoạn đường hoạt động cũng ngắn lại so với trước chiến tranh,  Tàu đ̣ chỉ đưa khách hàng hóa từ Bến Cầu đến Cẩm Giang và xa nhất là Bến Kéo.  Họ Tŕnh càng ngày càng mạnh, năm 1950 lập nhà máy xay lúa độc quyền tại Cẩm Giang. Măi cho tới năm 1967-1968 dưới chế độ VNCH, mới có người khác ra được nhà máy xay lúa cạnh tranh. Và một điều hết sức nghịch lư, do Nhị Lang tường thuật, là giữa Tướng Thế và thân phụ của ông Trịnh Thành Quới tính t́nh xung khắc lạ lùng.  Do đó cho rằng ông Tŕnh Thành Quới và Trịnh Minh Thế hợp tác tổ chức chiến khu là điều khó xẩy ra được .

Tŕnh Thành Quới có 4 người con, Tướng Thế, Ông Chí, Bà Quyết ( hiện ở Hoa Kỳ ) với chồng là Giáo Hữu Tô B́nh Cầm Thiếu Tá quân đội Cao Đài ) Ông Phẩm, Ông Đức, cô Nhan, cọ Kỷ, Ông Út. Theo tổ chức Cao Đài, Tướng Trịnh Minh Thế được xếp vào Bạch Vân Am cùng với Tướng Nguyễn  Văn Thành ( theo B́nh Xuyên ) và ông Đại Biểu, Phối Sư Trần Quang Vinh ( bị CSBV bắt đi cải tạo chết trong tù không rơ năm, con là Trần Quang Cảnh hiện ở Washington DC ) .

Tŕnh Minh Thế ủng hộ Thủ Tướng Ngô Đ́nh Diệm rất tích cực, có dư luận cho rằng, đă phản lại Hộ Pháp Phạm Công Tắc và đi ngược lại chủ trương chính trị của Cao Đài.  Hoạt động t́nh báo do Nhựt huấn luyện rồi được tin dùng, Trịnh Minh Thế có điều kiện phát triển thế lực sau này .

Vợ Tướng Thế là bà Nguyễn Thị Đức ( Kim ) người Long Khánh, Hai ông bà có một người con trai sau này trở thành sĩ quan trong Không quân QLVNCH, Thiếu Tá Trần Minh Nhật. Khi Nhật lấy vợ '' được chính Tướng Edward Lansdale đứng chủ hôn '' (!)

1945 Được Nhựt chuyển về Tây Ninh hoạt động ngụy trang dưới danh nghĩa thợ hồ trước khi Nhật đảo chánh, để che mắt thực dân Pháp .

1946 Hợp tác với t́nh báo Nhựt được Nhựt phong là Trung Úy .

4 . -  Thẩm định tập tài liệu, ông Tôn Thất An Cựu ra : '' Tác gỉa bài này ( An Cựu ) trong một dịp ghé qua Pháp vào đầu tháng 5-1999 đă được chính ông Lê Khắc Hoài trao tập tài liệu do ông Lansdale tặng ông Hoài  ghi lại cuộc gặp gỡ giữ Tướng Thế và Đại Tá Lasdale và đồng ư cho trích dịch và phổ biến một tài liệu lịch sử lâu ngày để ch́m trong bóng tối. ''  Điểm mù mờ đầu tiên ông An Cựu không phải là nhân vật chính. Mà qua trung gian ông Lê Khắc Hoài, Ông Hoài cũng không phải là nhân vật chính. Nhân vật chính lại là Lansdale trao tặng rồi '' ... đồng ư cho trích dịch và phổ biến một tài liệu lịch sử lâu ngày để ch́m trong bóng tối '' Như vậy tập liệu thuộc loại '' Mật '' chưa được ông Lansdale xuất bản. Có lư ǵ một cuốc sách của nhân vật quan trọng khai sinh ra chế độ Miền Nam lại không được xuất bản, để nỗi phải đến tay ông Lê Khắc Hoài, rồi qua tay ông Lê An Cựu. Nếu có, tại sao không nêu ra tên tuổi nhà xuất bản, năm tên tác phẩm. Điểm này ông An Cựu có phần lúng túng.  Như ai cũng biết hiện nay tại Hoa Kỳ những tác phẩm thuộc loại lịch sử liên quan đến chiến tranh Đông Dương;  theo chúng tôi ước lượng đă xuất bản ít ra cũng hàng ngàn cuốn. Việc ông An Cựu gọi là, đồng ư cho trích dịch và phổ biến một tài liệu lịch sử lâu ngày để ch́m trong bóng tối, thực ra chẳng có ǵ bí mật. Những điều nầy một phần đă được ông Nhị Lang viết trong cuốn Kháng Chiến Trịnh Minh Thế. Ông Phan Nhựt Nam, tác giả nhiều cuốn lịch sử VN cận đại cũng đă bạch hóa khá nhiều. Thậm chí c̣n hơn thế nữa, Sử gia ngoại quốc c̣n cho biết việc Lansdale đă xử dụng đồng Mỹ Kim ra sao trong những thập niên 1945-1956, mua chuộc các tướng lănh Cao Đài, Ḥa Hảo như thế nào. Ngay cả cuốn sách xưa nhất về chiến tranh VN là cuốn '' Why VIETNAM ? Prelude to American's Albatross '' của Archimedes L.A . Patti cũng đă được ấn hành bạch hóa mọi bí ẩn trong những năm 1944-1946 về tương quan giữa Hồ Chí Minh, Hoa Kỳ, Lực Lượng OSS. Hơn nữa tại Hoa Kỳ việc in ấn một cuốn sách cũng không phải khó khăn ǵ .

            Người ta c̣n nhớ lại cuốn hồi kư của ông Đại sứ Pháp về t́nh h́nh VN năm 1975 được một số nhân vật chính trị có chủ đích xử dụng dẫn chứng. Dư luận cho rằng đó là đồ gỉa mạo, ngay chính Bộ Ngoại Giao và Đại sứ Pháp tại VNCH năm 1975 cũng phủ nhận. Do đó vấn đề  ông An Cựu nêu ra với nhiều điểm mù mờ và sai lầm, khó hiểu về mục đích của cả hai ông An Cựu và Lê Khắc Hoài. Tại sao Lansdale không phổ biến được mà lại phải nhờ hai nhân vật này. Nếu sự kiện diễn ra đúng th́  liệu thật sự đó là di cảo của Lansdale ?  Điều tối tăm nhứt là trong loạt bài của ông An Cựu đă không giải đáp thỏa đáng phần này. Hơn thế nữa sao ông Lê Khắc Hoài là người tham dự cuộc hội kiến giữa Lansdale và Tướng Thế với vai tṛ thông dịch viên không tự ḿnh viết mà phải chờ đợi Lansdale.  Có phải chăng muốn dùng chữ Lansdale  cho bài viết tăng thêm trọng lượng, mục đích của ông Nhị Lang nhận xét ? Hoặc gỉa chính ông Tôn Thất An Cựu chỉ là một bút danh của Ông Lê Khắc Hoài nhằm dựng lại sự kiện với mục đích cá nhân nào đó .

            Việc ông Lasdale thán phục Tướng Trịnh Minh Thế hay không điều này không ai rơ. Sự kiện Lansdale lặn lội xuống Tây Ninh vào chiến khu thăm Trịnh Minh Thế không phải là sự kiện cho phép người ta kết luận rằng Tướng Thế được người Mỹ nể phục, Lansdale chỉ làm hết nhiệm vụ T́nh Báo thực hiện chính sách của Hoa Kỳ tại Đông Dương, Sự kiện thủ tướng Ngô Đ́nh Diêm hoặc Bào Đệ Ngô Đ́nh Nhu có vào chiến khu thuyết phục Tướng Thế cũng chỉ là hành động của một nhà Chính Trị thiết lập kế sách hoạt động. Nó không có nghĩa ǵ trong khi vận hành nguồng máy, sách lược chính trị. Tuy nhiên điều đáng nói ở đây '' việc đưa ra sự kiện lịch sử sai lầm,  dẫn đến sự phản tác động với chính mục đích mong muốn '' .

Hiện nay với phương tiện tối tân, tin tức không c̣n giới hạn dành cho một số. Việc ngụy tạo tài liệu lịch sử biện minh ai là trung thần, ai là gian nhân hiệp đảng không sớm th́ muộn người đọc sẽ nhận thấy. Cái đúng của Hoa Kỳ, hoặc sử gia ngoại quốc không có nghĩa là chân lư của người VN. Tuy nhiên chúng tôi tôn trọng những nhận xét của họ để '' Tự soi sáng '' Phê phán và đánh giá của Lansdale càng không thể là bực thang thẩm định Anh hùng Nghĩa sĩ cho người VN. Cũng như thất bại của VNCH ngày 30-4-1975, không phải là dấu chấm hết Tư tưởng Tự do Dân chủ Việt Nam. Mà chỉ là khúc quanh lịch sử đấu tranh tư tưởng Tự Do Dân Chủ đầy giá trị, sang một giai đoạn khác hiệu quả và chính xác hơn .